Czy wyznawane wartości religijne rzutowały na dalsze wybory narodowe albo polityczne? Jakie elity istniały na Pomorzu i w jakim stopniu miały wpływ na pozostałych członków społeczności? Na takie i inne pytania chcielibyśmy odpowiedzieć kolejnym – piątym już – tomem Wielkiego Pomorza. Poprzednie woluminy dotyczyły literatury i mitu, tożsamości i wielokulturowości, kultury i sztuki, wierzeń i religii. Tym razem hasłem organizującym wypowiedzi naszej pracy jest formuła Społeczności i narody, a więc staramy się przedstawić głównie pomorskie zjawiska kulturowe w przestrzeni tożsamościowo-socjologicznej. Dokonujemy naukowego namysłu dzięki kategoriom stosowanym przy opisie społeczności terytorialnych, grup zawodowych, narodowych, wyznaniowych czy wreszcie etnicznych i narodowych. Spośród zgromadzonych artykułów przebijają polski, niemiecki i kaszubski punkt widzenia, ale chociaż sygnalizacyjnie zadbaliśmy o to, aby pojawiły się spojrzenia interpretacyjne z innej perspektywy (tradycja żydowska). W zasadniczym celu książka niniejsza ma ukazać w najważniejszych punktach skomplikowane relacje społeczno-etniczne Pomorza (w sensie terytorialnym istniejących w dzisiejszej polskiej i niemieckiej organizacji państwowej), dostrzegane głównie w zjawiskach literackich i historycznych.Mamy wszakże świadomość, że swoim namysłem dotykamy tylko południowego brzegu Bałtyku, nie wchodząc w zagadnienia, które są na wskroś pomorskie, lecz winny być rozpatrywane z punktu widzenia Rosji, Finlandii, Szwecji albo Danii, a więc brzegu wschodniego, północnego czy zachodniego.

Praca monograficzna pod redakcją Daniela Kalinowskiego oraz Adeli Kuik-Kalinowskiej.

(Ze Wstępu)

SPIS TREŚCI

Adela Kuik-Kalinowska, Daniel Kalinowski, Słowo wstępne    5

WSPÓLNOTY ETNICZNE          11
Rafał Foltyn, Wieleci – dawna słowiańska potęga odrzańsko-bałtycka  13
Daniel Kalinowski, Kaszubi mityczni – Floriana Ceynowy dyskurs narodotwórczy  34

Miloš Řezník, Średniowieczna ikona nowoczesnej tożsamości? „Testament Mestwina” w kaszubskich reprezentacjach literackich od Aleksandra Majkowskiego po Lecha Bądkowskiego      55
Artur Jabłoński, „To dlô nas skrôwk Hélë ostôl stworzony” – świat kaszubskich rybaków w poezji twórców z Półwyspu Helskiego   93
Łukasz Zołtkowski, Pijak, rozrabiaka, awanturnik Gocha obraz (nie)prawdziwy? Literackie ujęcie mieszkańców Gochów    115

WSPÓLNOTY RELIGIJNE          127
Christoph Ehricht, Ethnische und kulturelle Vielfalt Pommerns in der Geschichtserzählung von Bugenhagens Pomerania    129
Christoph Ehricht, Różnorodność etniczna i kulturowa Pomorza w kronice historycznej Johannesa Bugenhagena „Pomerania“     136
Małgorzata Grzywacz, Pomorze w życiu i tekstach autobiograficznych duchowieństwa ewangelickiego – Johann Joachim Spalding i Carl Gottlieb Rehsener  143
Hans-Udo Vogler, Ludwig Gotthard Kosegarten. Pfarrer, Dichter, Professor  165
Hans-Udo Vogler, Ludwig Gotthard Kosegarten – pastor, twórca, profesor 171
Anna Sujecka, Zbiory sztuki protestanckiej w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku i ich powojenna recepcja      179
Elżbieta Kal, Architektura z gwiazdą Dawida. Synagogi w przestrzeni dawnego Słupska            196

WSPÓLNOTY MIEJSC          239
Cezary Obracht-Prondzyński, Pomorska hybris, czyli o regionie jako federacji lokalnych wspólnot          241
Bronisław Nowak, Rody pomorskie i ich tożsamościowe wybory   255
Joanna Flinik, Das pommersche Bürgertum in der deutschsprachigen Prosa nach 1945            293
Joanna Flinik, Obraz mieszczaństwa pomorskiego w niemieckiej prozie po 1945              304
Katarzyna Jerzak, Gdynia – czytanie miasta z Walterem Benjaminem  316
Zuzanna Łaga, Przejawy kultury kaszubskiej w recepcji mieszkańców Wejherowa             335
Andrzej Chludziński, Obce nazwy geograficzne na Pomorzu    347

FOTOGRAFIE KONFERENCYJNE        377
Bibliografia             385