Moje wspomnienia

Wspomnienia Augustyna Necla zawarte w tej książce kończą się na 1963 roku. Obejmują one okres od najwcześniejszych lat pamięci autora, po sześćdziesiąty pierwszy rok jego życia. Kończą się więc, kiedy był jeszcze w pełni sił twórczych, w swej największej aktywności pisarskiej i społecznej. Na swoim koncie miał już wówczas osiem napisanych i wydanych tytułów. Jeszcze prawie drugie tyle napisze w późniejszych latach życia, zachowując potrzebę tworzenia do ostatnich swych dni.

Do spisywania swoich wspomnień Augustyn Necel podszedł dość wybiórczo. Nie ukazuje w nich całego swego bogatego i ciekawego życia, pominął szereg ważnych i interesujących momentów, względnie przedstawił je bardzo ogólnikowo. Prawie zupełnie nie wspomina o swoim warsztacie pracy pisarskiej wznowionej w 1953 roku. Niewiele we wspomnieniach jest informacji o rodzinie autora, o losach jego dzieci. Niemal zupełnie pominął przeżycia okupacyjne i swoją działalność konspiracyjną w czasie trudnych lat drugiej wojny światowej w TOW "Gryf Pomorski" i w Armii Krajowej. Natomiast szczególnie dużo uwagi we wspomnieniach poświęcił swoim morskim podróżom, pracy w helskiej biologiczno-rybackiej placówce naukowej, a także pracy rybackiej i działalności społecznej. Niektóre wątki książki – wyprawa z Franciszkiem Fenikowskim na Bliski Wschód, czy też trwający miesiąc pobyt na Węgrzech, a także ostatni rozdział zamykający wspomnienia – wydają się jakby zakończone w pośpiechu. Ten rozdział odznacza się wyraźną nutą melancholii, smutku i zadumy, gdyż pisał go w ostatnim okresie swego życia, będąc już bardzo chory. Ogólnie biorąc, "Moje wspomnienia" Augustyna Necla są niewątpliwie ciekawym dokumentem epoki, świadectwem wydarzeń minionego czasu, portretem psychologicznym rybaków kaszubskich i samego autora.

(fragment posłowia Eugeniusza Stanka)

*****

Augustyn Necel (1902–1976) – kronikarz spod Rozewskiej Blizy. Urodził się w rodzinie rybackiej w Chłapowie, dlatego już we wczesnym okresie młodzieńczym rozpoczął pracę na morzu, któremu był wierny do końca życia. Całą swoją edukację pobierał w lokalnej szkole pruskiej, ale od dzieciństwa uwielbiał czytać polskie powieści historyczne. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości pływał we flocie handlowej jako marynarz. Zawód ten porzucił dla stanowiska laboranta i bosmana w Morskim Laboratorium Rybackim w Helu, gdzie pomagał prowadzącym tu badania naukowcom. W Helu poznał swoją żonę Agnieszkę, tu również przyszły na świat jego dzieci. We wrześniu 1939 r. wziął udział w walkach z Niemcami, służąc w Czwartym Pułku Strzelców Konnych. Po wojnie powrócił do rybołówstwa, angażując się także w działalność społeczną, zarówno w Helu, gdzie mieszkał do 1949 r. oraz we Władysławowie, do którego się przeniósł. Pisarstwem zajął się stosunkowo późno, bo po pięćdziesiątym roku życia. Jego samorodny talent szybko został odkryty przez znanych pomorskich literatów Franciszka Fenikowskiego i Lecha Bądkowskiego. W roku 1955 ukazała się pierwsza powieść Augustyna Necla pt. "Kutry o czerwonych żaglach". Po jej sukcesie, poświęca się twórczości literackiej. W ciągu następnych lat ukazywały się jego kolejne utwory, których w sumie napisał szesnaście. Największy sukces przyniosła mu wydana w 1969 roku powieść "Nie rzucim ziemi", będącej kroniką martyrologii duchowieństwa katolickiego na Kaszubach. Za ten utwór papież Paweł VI uhonorował go „Komandorią I klasy Orderu św. Grzegorza Wielkiego”. Dorobek literacki Augustyna Necla jest wcale imponujący jak na osobę, która pierwszą książkę wydaje w wieku pięćdziesięciu trzech lat i nie posiadającą wykształcenia humanistycznego. Krytycy pisząc o jego prozie podkreślali, że starał się on zawsze opierać na faktach, mających potwierdzenie w historiografii. Ale głównym walorem powieści Augustyna Necla było to, że we właściwy sobie sposób opisał życie Kaszubów. Wielu Polaków dzięki niemu mogło poznać zwyczaje oraz historię tego nadmorskiego ludu. Pamiątki po pisarzu znalazły obecnie swoje miejsce w budynku "Hallerówki" we Władysławowie (ul. Morska 6), gdzie odtworzony został jego gabinet.