Nad gdyńskim brzegiem 0
Nad gdyńskim brzegiem

Nowa inwestycja

Nad gdyńskim brzegiem

 

Od kilku lat Śródmieściu Gdyni, na styku morza i lądu firma Vastint Poland Sp. z o.o. realizuje potężną inwestycje Waterfront podzieloną na kilka etapów. Jej pierwszą część możemy już zobaczyć od kilku lat ‒ to zespół dwóch budynków ‒ biurowiec oraz hotel Courtyard by Marriott położone w bliskim sąsiedztwie Basenu Prezydenta. Obecnie trwają dalsze prace związane z tym projektem, dotyczące zagospodarowania prawie pięciohektarowego terenu w obrębie ulic: Waszyngtona, Hryniewickiego i al. Jana Pawła II. W ramach planowanej zabudowy powstają budynki mieszkalne, biurowce, liczne lokale usługowe, hotele, powierzchnia konferencyjna i spa oraz obiekty użyteczności publicznej, w tym kino. W tworzeniu przestrzeni publicznej wykorzystano klasyczne elementy budujące tzw. „miękkie granice”, jak arkady czy pergole, dzięki czemu nie odcina się ona od otoczenia. Nie bez znaczenia jest fakt, że na terenie realizowanej inwestycji znajduje się jeden z gdyńskich zabytków ‒ Krzyż Rybacki im. Tadeusza Wendy.

czytaj całość »
Spotkanie autorskie z dr. Dariuszem Majkowskim 0
Grudniowe spotkanie z Dariuszem Majkowskim

Dla najmłodszych i bożonarodzeniowo

Spotkanie autorskie z dr. Dariuszem Majkowskim

 

15 grudnia w siedzibie KFK odbyły się wydarzenia pod znakiem literatury dziecięcej i kaszubskich zwyczajów bożonarodzeniowych. W pierwszej części spotkania dr Dariusz Majkowski – autor m.in. publikacji dla najmłodszych przybliżał swą twórczość dla najmłodszych.  Zwieńczeniem dnia z kulturą kaszubską był występ studentów kaszubskiej etnofilologii, kierunku studiów na Uniwersytecie Gdańskim. Przygotowali oni program słowno-muzyczny, w którym przybliżyli uczestnikom spotkania kaszubskie tradycje związane ze świętami Bożego Narodzenia oraz zaprezentowali wiersze dotyczące Gòdów autorstwa Jana Karnowskiego, Jana Trepczyka, Brunona Richerta, Romana Drzeżdzona czy Eugeniusza Pryczkowskiego.

czytaj całość »
Spotkanie autorskie z Małgorzatą Sokołowską 0
Spotkanie autorskie z Małgorzatą Sokołowską

Dla najmłodszych

Spotkanie autorskie z Małgorzatą Sokołowską

 

W środę, 6 grudnia w Kaszubskim Forum Kultury w Gdyni odbyło się spotkanie ze znaną gdyńską pisarką, znawczynią historii miasta z morza i marzeń – Małgorzatą Sokołowską. Było skierowane do młodszych czytelników – pisarka opowiadała o książce, którą  wydała Zbyszek z Gdyni autorstwa Andrzeja Perepeczki – całość została uzupełniona warsztatami literacko-plastycznymi o tematyce morskiej.

czytaj całość »
Wielkokacka historia - renowacja kapliczki św. Józefa 0
Wielkokacka historia - renowacja kapliczki św. Józefa

Wielkokacka historia

 

Renowacja kapliczki św. Józefa

 

Wielki Kack ‒ dawniej samodzielna wieś, a od 1953 roku jedna z gdyńskich dzielnic, która od wieków jest silnym matecznikiem kaszubszczyzny. Na jej obszarze znajdziemy wiele dawnych obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Doświadczamy tego szczególnie poruszając się jedną z głównych arterii miasta – ul. Wielkopolską ‒ skręcając w ul. Źródło Marii. Już po kilkudziesięciu metrach odsłania się przed nami zupełnie inny świat bogaty w ceglaną zabudowę. To bardzo charakterystyczny obszar widniejący w rejestrze zabytków jako układ ruralistyczny dawnej wsi Wielki Kack, nad którym góruje przeszło stuletni kościół pw. Św. Wawrzyńca.

czytaj całość »
Gdyńskie dzielnice - Grabówek 0
Gdyńskie dzielnice Grabówek

Gdyńskie dzielnice

Grabówek

 

Nazwa Grabówek według językoznawców związana jest z miejscem gdzie rosną graby. Dziś próżno szukać dużych skupisk tych drzew w tej części Gdyni. W dawnej literaturze, ów miejscowość określana jest niekiedy, jako Grabowo. W 1932 roku Władysław Pniewski w artykule pod znamiennym tytułem Poniewieranie kaszubskich nazw miejscowych pisał: Za Gdynią leżą Grabówka (dziś przedmieście Gdyni), a nie żadne Grabowo. Najstarsze wzmianki w źródłach pisanych o Grabówku natrafiamy w dokumencie lokacyjnym Oksywia z 1346 roku, z którego dowiadujemy się, że norbertanki zarezerwowały sobie pewien obszar, przebiegający pod wzgórza w kierunku Grabówka. Główne siedlisko osady znajdowało się wówczas u zbiegu dzisiejszych ulic Morskiej i Grabowo. 

czytaj całość »
Odcienie tożsamości - Granica 0
Odcienie tożsamości - Granica

Odcienie tożsamości

Granica

 

Marta – etnodesignerka kaszubska. Na kanałach społecznościowych jej twórczość odnajdziemy pod profilem: Kaszëbsczi kùnszt, gdzie prezentuje od przeszło roku swoje prace z całym bogactwem różnych szkół haftu kaszubskiego w nowoczesnej odsłonie. Jej twórczość była już doceniona w ostatnim czasie tytułem Ambasadorki Kultury Pomorza oraz wyróżnieniem Jawor – u źródeł kultury w dziedzinie: rękodzieła i sztuki ludowej. Przeglądając wspomniany wcześniej profil nie znajdziemy zdjęć jego autorki, lecz tylko jej prace. Natrafimy ponadto na informację odnoszącą się do miejsca, z którym związana jest artystka. To Kościerzyna – urokliwe miasto kaszubskie położone w centrum tego regionu.

czytaj całość »
Gdyńskie dzielnice - Redłowo 0
Gdyńskie dzielnice - Redłowo

Gdyńskie dzielnice

Redłowo

 

Kontynuuję cykl, związany z historią Gdyni, w którym prezentujemy dzieje obecnych dzielnic tego miasta. Tym razem przeniesiemy się w obszar Redłowa, położonego na niezwykle urozmaiconym fizjograficznym terenie. Czytelników szczególnie zainteresowanych tym tematem odsyłam do książki Tomasza Rembalskiego Gdynia i jej dzielnice przed powstaniem miasta (XIII-XX wiek), z którego zaczerpnąłem część poniższego materiału.

czytaj całość »
Publicystyka Lecha Bądkowskiego - Przypisy do myśli o przyszłości 0
Publicystyka Lecha Bądkowskiego - Przypisy do myśli o przyszłości

Publicystyka Lecha Bądkowskiego

 

Przypisy do myśli o przyszłości 

 

Od wielu lat powracam do publicystyki Lecha Bądkowskiego (1920‒1984) – autora setek artykułów, ukazujących się na przestrzeni jego życia. Czynię to nie bez przyczyny – jego teksty pozwalają niejednokrotnie na odczytywanie obecnej rzeczywistości społecznej i politycznej mimo tego, że mija już kilka dekad od ich sformułowania przez autora. Owoce pracy publicystycznej Bądkowskiego były wydawane jako dzieła zwarte oraz publikowane w rozmaitych tytułach prasy pomorskiej i ogólnopolskiej. Ich autor czynił to głównie w realiach PRL-u, będąc poddawanym sporym ograniczeniom na skutek działań cenzury komunistycznej. Część jego dzieł ukazała się także w drugim obiegu oraz była wznawiana po 1990 roku przez red. Wojciecha Kiedrowskiego, który czynił to w swych oficynach wydawniczych: Arkunie, Karze Remusa i Czëc.

czytaj całość »
Gdyńskie dzielnice – Mały Kack 0
Gdyńskie dzielnice – Mały Kack

Gdyńskie dzielnice

Mały Kack

 

Kontynuując gdyński cykl, prezentujemy kolejną dzielnicę miasta z morza i marzeń – Mały Kack – leżącą w polodowcowej dolinie Kaczego Potoku. O dawnej historii tego miejsca najwięcej pisał dr Tomasz Rembalski, odnosząc się w swych badaniach do dziejów Małego Kacka, zanim znalazł się w granicach miejskiej Gdyni. Część tych cennych wyników zamieszczam w niniejszym artykule. Nazwa Mały Kack pochodzi od nazwy rzeki Kacza lub Kaczy Potok, który przepływa przez obszar kilku gdyńskich dzielnic i znajduje swe ujście w wodach Zatoki Gdańskiej. W dawnych źródłach znajdziemy różne określenia miejscowości: Kacyk, Kaczki Małe lub Kacze Małe. Stefan Ramułt w 1899 roku w swej Statystyce ludności kaszubskiej uznał, że prawidłowa nazwa osady powinna brzmieć: Kack. Jako argument podał, że Mały Kac jest germanizmem (od Klein Katz), ponadto forma Mały Kack, posiadająca podwójne zdrobnienie jest przeciwną duchowi języka polskiego i nie ma uzasadnienia, natomiast forma Małe Kaczki nie była znana powszechnie w przeszłości w mowie ludu.

czytaj całość »
Gdyńskie dzielnice – Chwarzno 0
Gdyńskie dzielnice – Chwarzno

Gdyńskie dzielnice

Chwarzno

 

Kontynuujemy cykl związany z historią Gdyni, w którym prezentujemy dzieje obecnych dzielnic tego miasta, a dawniej samodzielnych miejscowości. Tym razem przybliżymy zachodnią część miasta z morza i marzeń ‒ Chwarzno. Nazwa Chwarzno pochodzi od określeń krzak, zagajnik, chrust oraz teren pagórkowaty. Wieś powstała w średniowieczu w wyniku połączenia dwóch sąsiadujących ze sobą osad: Skrobotowa i zachodniej części Witomina. Przypuszcza się, że do początku drugiej połowy XIII wieku stanowiły one własność książęcą, z czasem podarowaną przez księcia Świętopełka Wielkiego możnym przedstawicielom rodzin gdańskich – Arnoldowi i Jakubowi.

czytaj całość »
Elektrownie Żarnowiec w reportażach Edmunda Szczesiaka 0
Elektrownie Żarnowiec w reportażach Edmunda Szczesiaka

Ekologia w dyskursie. Krajobraz naturalny i kulturowy

Elektrownie Żarnowiec w reportażach Edmunda Szczesiaka 

Żarnowiec to urokliwa, wielowiekowa miejscowość położona na Kaszubach północnych w powiecie puckim. Pasjonaci historii i etnografii Pomorza skojarzą ją z zakonem cysterek, a później benedyktynek i ich pięknymi haftami kaszubskimi, natomiast miłośnicy przyrody z jednym z największych akwenów pomorskich – Jeziorem Żarnowieckim. Największy rozgłos, nie tylko na Pomorzu, ale szerzej w Polsce, a także w Europie, Żarnowiec zyskał kilka dekad temu za sprawą planów budowy w pobliżu elektrowni atomowej. Ideę ową poprzedziła realizacja innej inwestycji – elektrowni szczytowo-pompowej Żarnowiec położonej w Czymanowie nad wspomnianym Jeziorem Żarnowieckim. Działania w tym zakresie znalazły odbicie w słowie pisanym. Z perspektywy pomorskiej, autorem piszącym o nich był reportażysta Edmund Szczesiak

czytaj całość »
Edmund Szczesiak o cichych bohaterach stanu wojennego 0
Edmund Szczesiak o cichych bohaterach stanu wojennego

Pomorskie reportaże


Edmund Szczesiak o cichych bohaterach stanu wojennego



W wrześniu 2022 roku uczestniczyłem w XXI Konferencji Kaszuboznawczej organizowanej przez Muzeum Zachodniokaszubskie w BytowieAkademię Pomorską w Słupsku i Instytut Kaszubski w Gdańsku Literatura kaszubsko-pomorska w czasach "Solidarności" i stanu wojennego. W 2023 roku, tekst ukazał się w 24 tomie Rocznika Nasze Pomorze. Dzięki uprzejmości bytowskiego Muzeum zamieszczam konferencyjny tekst także na blogu CZEC. Jest to dla mnie ważny tekst, bo choć w niewielkiej części mogę przekazać informację o wielu wspaniałych postaciach, działających często z perspektywy cienia, a mających ogromne znaczenie dla solidarnościowej sprawy i obalenia systemu socjalistycznego.

 

czytaj całość »
Gdyńskie Dzielnice - Wiczlino 0
Gdyńskie Dzielnice - Wiczlino

Gdyńskie dzielnice

 

Wiczlino 

Powracamy do cyklu, związanego z dziejami Gdyni, w którym przedstawiamy historię gdyńskich dzielnic. Tym razem przeniesiemy się w obszar jednej z najmłodszych z nich ‒ Wiczlina, które stanowi obecnie wraz z sąsiednim Chwarznem największą obszarem dzielnicę Gdyni. To obszar miasta pełen kaszubskich śladów i zasiedziałych tu od wieków rodzin. Z drugiej strony to niezwykle dynamicznie rozwijająca się dzielnica, która na przestrzeni ostatnich dwóch dekad zmieniła swoje oblicze. Dziś ludność kaszubska stanowi tutaj mniejszość, a nowi mieszkańcy napływają z różnych części Pomorza, a także innych części Polski. Znikają także pola uprawne i pastwiska wraz z gospodarstwami, które stanowiły charakterystyczny krajobraz dzielnicy, ustępując miejsca nowym osiedlom wielorodzinnym oraz zabudowie jednorodzinnej.

czytaj całość »
Wystawa i jubileusz: „Cathedral Rudiments” 0
Wystawa i jubileusz: „Cathedral Rudiments”

Wystawa i jubileusz

Światy w rzeźbie utrwalone

 

16 lutego br. w Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie odbyło się otwarcie wystawy „Cathedral Rudiments”.  Autorami prezentowanych prac byli: Maciej Aleksandrowicz, Karol Badyna, Mariusz Białecki, Mariusz Burdek, Przemysław Druszcz, Grzegorz Gwiazda, Wiesław Koronowski, Małgorzata Kręcka-Rozenkranz, Christos Mandzios, Krzysztof Mazur, Szymon Ołtarzewski, Sławoj Ostrowski, Marcin Plichta, Tomasz Radziewicz, Rafał Rychter, Bożena Sacharczuk, Dariusz Sitek, Tomasz Skórka, Tomasz Sobisz, Jan Szczypka, Jan Tutaj, Małgorzata Wiśniewska i Grzegorz Witek.

czytaj całość »
Gdyńskie dzielnice Januszewo – Kolonia – Dąbrowa 1
Gdyńskie dzielnice JANUSZEWO – KOLONIA – DĄBROWA

Gdyńskie dzielnice

Januszewo – Kolonia – Dąbrowa

 

Południowa dzielnica Gdyni ‒ Dąbrowa ‒ położona na urozmaiconym terenie Wysoczyzny Gdańskiej, na wysokości około 150 m n.p.m. Z pozoru wydaje się miejscem nieposiadającym starszej tradycji osadniczej. Jest to jednak mylna teza. Według badań, Dąbrowa położona jest na części terytorium dawnej osady, określonej w źródłach wsią lub kolonią. Funkcjonowała od początku XIX wieku pod polską nazwą Kolonia lub niemiecką Dohnasberg. Niewykluczone również, że na jej terenach już w połowie XIV wieku biskupi włocławscy, jako właściciele sąsiedniego Chwaszczyna i Wielkiego Kacka założyli wieś o nazwie Januszewo. Śladem po zaginionym i nieznanym obecnie Januszewie może być używana przez starszych mieszkańców Wielkiego Kacka nazwa Janiszewo, będąca wcześniejszym określeniem miejsca, gdzie współcześnie znajduje się osiedle Dąbrówka.

czytaj całość »
Gdyńskie dzielnice - Gdynia (Śródmieście) 0
Gdyńskie dzielnice - Gdynia (Śródmieście)

Gdyńskie dzielnice

 

Gdynia (Śródmieście)

 

Kontynuując cykl związany z miastem Gdynia, prezentuję jej centralną część zwaną obecnie Śródmieściem. Dawniej była to wieś Gdynia. To właśnie od dawnej nazwy miejscowości gbursko-rybackiej przyjęło nazwę powstające miasto w 1926 roku. Nazwa Gdynia według językoznawców pochodzi od słowiańskiego określenia oznaczającego teren mokry, podmokły i bagienny. Po raz pierwszy w formie Gdinam pojawiła się w dokumencie z 31 października 1253 roku, wystawionym przez biskupa włocławskiego Wolimira, w którym wymieniono osady należące do parafii w Oksywiu. Prawdopodobnie w tych czasach, Gdynia była własnością książęcą przekazaną na przełomie XIII/XIV wieku rodzinie rycerskiej.

czytaj całość »
Gdyńskie dzielnice - Chylonia 0
Gdyńskie dzielnice - Chylonia

Gdyńskie dzielnice

Chylonia

 

Kontynuując cykl związany z dziejami Gdyni, tym razem przeniesiemy się w obszar gdyńskiej dzielnicy ‒ Chyloni. To miejsce to jeden z mateczników kaszubszczyzny obecnego miasta Gdyni. Czytelników szczególnie zainteresowanych tym tematem odsyłam do książki Tomasza Rembalskiego Gdynia i jej dzielnice przed powstaniem miasta (XIII-XX wiek), z którego zaczerpnąłem część poniższego materiału. Nazwa Chylonia według językoznawców pochodzi od popularnego niegdyś na Pomorzu imienia Chyła (czasownik Chylić). Najstarsza wzmianka o tym miejscu w formie Kilona, pochodzi z 1259 roku. Nie jest znana dokładna data powstania wsi, którą lokowano na prawie chełmińskim na tzw. „surowym korzeniu”, co oznacza że wcześniej nie było na tym terenie żadnej osady. Działo się to w latach 1348‒1351 za czasów rządu komtura gdańskiego Henryka von Rechtera, który na swą cześć nazwał wieś – Heynrichsdorf, ale ta forma nie utrzymała się długo. 

czytaj całość »
Kaszubska Influencerka. Rok działalności 0
Kaszubska Influencerka. Rok działalności

 Kaszubska Influencerka

 

Rok działalności

 

Któż na Kaszubach nie zna Karoliny Stanowskiej występującej od roku w mediach społecznościowych, jako Kaszubska Influencerka? Jej projekt promujący w dość nietuzinkowy sposób Kaszuby i język kaszubski znajdziemy na Facebooku i Youtube. Podsumowując rok działalności, który mija 6 listopada spotykamy się w Gdyni w miejscu związanym z kaszubszczyzną – w księgarni CZEC. Dalszą część rozmowy kontynuujemy nad brzegiem morza w Orłowie – jednej z najpiękniejszych części Gdyni.

czytaj całość »
Historia mordu na Krystynie (Katarzynie) Ceynowie 0
Historia mordu na Krystynie (Katarzynie) Ceynowie

Historia mordu na Krystynie (Katarzynie) Ceynowie

Krystyna Ceynowa (Hallmann) – główna bohaterka powieści „Sprawy gminy Ceynowy” Wandy Brzeskiej w świetle opinii pomorzoznawców

 

W listopadzie 2021 roku uczestniczyłem w XX Konferencji Kaszuboznawczej organizowanej przez Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie, Akademię Pomorską w Słupsku i Instytut Kaszubski w Gdańsku Wanda Brzeska. Pomiędzy etnografią a literaturą. W 2022 roku, tekst ukazał się w 23 tomie Rocznika Nasze Pomorze. Dzięki uprzejmości bytowskiego Muzeum zamieszczam konferencyjny tekst także na blogu CZEC. Poza aspektem naukowym ten artykuł jest dla mnie ważny. Po pierwsze – historię mordu na niewinnej kobiecie trzeba co jakiś czas przypominać – pokazuje ona straszne mechanizmy: kiełkowania i wzmacniania się zła w społeczności oraz manipulacji w grupie. Po drugie: docierając do źródeł genealogicznych doszedłem do wniosku, że przez blisko dwa wieki błędnie nazywaliśmy Ceynowinę. Błąd z nazwiskiem Hallmann jest od lat znany i oczywisty, ale według źródeł, do których dotarłem, nie była to Krystyna Ceynowa, lecz Katarzyna Ceynowa. Późniejsze, znane nam imię "Krystyna" przybrała prawdopodobnie po swojej matce chrzestnej. Zachęcam do sięgnięcia do "Naszego Pomorza" - jest tam wiele ciekawych artykułów ze wspomnianej konferencji i nie tylko.

 

czytaj całość »
Nasza publikacja na Dzień Dziecka! 0
Nasza publikacja na Dzień Dziecka!

Kaszubskie warsztaty

Nasza publikacja na Dzień Dziecka!

 

W przededniu święta – 1 czerwca mieliśmy okazję zorganizować warsztaty w Kaszubskim Forum Kultury w Gdyni z naszą nową publikacją Kolorowe Kaszuby ‒ wycinanki, kolorowanki i zabawy dla dzieci. Miejsce nie było przypadkowe – to instytucja od lat pielęgnująca kaszubszczyznę w różnych jej aspektach. To ciekawy przykład współpracy sektora pozarządowego oraz samorządu. Uczestnikiem warsztatów były dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 11 w Gdyni, które uczęszczają na zajęcia języka kaszubskiego pod kierunkiem Anny Selin. Na uczestników czekało wiele atrakcji i wiedzy kaszubskie. Zachęcamy do obejrzenia fotorelacji z tego spotkania oraz krótkiego filmu promującego książkę skierowaną do dzieci

czytaj całość »
do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper Premium