Kaszubskie losy. Agnieszka Hebel (1927‒2010) 0
Kaszubskie losy. Agnieszka Hebel (1927‒2010)

Agnieszka Hebel (1927‒2010)

 

Kaszubskie losy

 

Blisko dwie dekady temu poznałem Agnieszkę Hebel (1927‒2010). Wówczas była już starszą, ale wciąż energiczną osobą. Podczas wielu naszych spotkań przywoływała tematy związane z Kaszubami, wiedząc że znalazła w tej kwestii bratnią duszę. Po tych rozmowach, brała ode mnie garść kaszubskiego pisma „Gdinskô Klëka” i szła dalej, najczęściej na mszę św. w kościele Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Śródmieściu Gdyni. Odchodząc dodawała – Kaszubi muszą trzymać się zawsze razem! Podczas jednego z kolejnych spotkań opowiedziała mi swoją wojenną historię. Zdecydowałem się spisać tę relację i opublikować w 2006 roku w piśmie „Naji Gòchë”. Pani Agnieszka odeszła do wieczności w 2010 roku i spoczęła na Cmentarzu Witomińskim w swej ukochanej Gdyni. Bardzo często, odwiedzając tę nekropolię, mijam jej grób i przywołuję wspomnienia związane z jednym z pierwszych moich artykułów i jego bohaterką. Dziś, po przeszło piętnastu latach powracam do jej opowieści.

czytaj całość »
Pożegnanie Krzysztofa Garstkowiaka - pasjonat archeologii i kolekcjoner 0
Pożegnanie Krzysztofa Garstkowiaka

Pasjonat archeologii i kolekcjoner

Pożegnanie Krzysztofa Garstkowiaka

 

6 października 2021 roku dotarła do mnie bardzo smutna wiadomość – do wieczności odszedł Krzysztof Garstkowiak – Kaszuba, kolekcjoner, sołtys Osłonina, propagator ważnych miejsc północnej części Kaszub – rezerwatu „Beka” w Osłoninie oraz Osady Łowców Fok w Rzucewie. Spędziliśmy razem wiele pięknych chwil i „przegadaliśmy o Kaszubach” niejedno popołudnie i wieczór. Były to zawsze ubogacające chwile. Dzięki starszemu Koledze – Krzysztofowi poznałem pełniej nordowe zakątki Kaszub. Owocem naszych spotkań było wiele wystaw, spotkań i artykułów. W 2011 roku wnioskowałem o przyznanie Krzysztofowi Garstkowiakowi – Ormuzdowej Skry. Wiem, że było to dla niego niezwykle ważne i pewnym sensie podsumowało Jego wieloletnią pracę społeczną. Po gali „Skier” w Ratuszu Staromiejskim w Gdańsku ‒ w lutym 2011 roku przyjechałem do jego osłonińskiego domu i tak powstał tekst o Nim, który publikowałem dwa miesiące później w „Pomeranii”. Czas dopisał w kolejnych latach następne wersy do tej historii. Z pewnością niezwykle ważnym punktem było powstanie Osady Łowców Fok Parku Kulturowego Rzucewo w gminie Puck, gdzie był pracownikiem.

Dziś, w tym smutnym dniu, wspominając Krzysztofa Garstkowiaka powracam do dawnego artykułu, cały czas widząc Go na tle skutej lodem Zatoki Puckiej i słysząc Jego charakterystyczny głos…

czytaj całość »
Szlakiem gdyńskich podziemi - schron na Witomińskiej 0
Szlakiem gdyńskich podziemi - schron na Witomińskiej

Schron na Witomińskiej

Szlakiem gdyńskich podziemi

 

2 października 2021 roku, Rada Dzielnicy Działki Leśne oraz Kaszubskie Forum Kultury w Gdyni były organizatorami niezwykle ciekawego spaceru krajoznawczo-historycznego. Głównym punktem zwiedzania był schron znajdujący się przy ulicy Witomińskiej. Naszym przewodnikiem był prezes Stowarzyszenia „Walter” – Krzysztof Kwaśnik – podoficer rezerwy Wojska Polskiego, weteran walk w Afganistanie – trzykrotnie ranny w działaniach bojowych. Od 2003 roku gospodarzem tego miejsca jest wspomniane Stowarzyszenie „Walter”. Krzysztof Kwaśnik z niezwykłą pasją opowiadał o historii schronu prezentując wiele ciekawych informacji. Obiekt został wybudowany przez jeńców francuskich w na przestrzeni lat 1943-1944 podczas okupacji niemieckiej. Jego przeznaczeniem była ochrona niemieckich oddziałów obrony przeciwlotniczej, mających swoje stanowiska w pobliżu, na wzgórzach Działek Leśnych. Budowa obiektu była związana z ze zwiększaniem się możliwości alianckich nalotów dywanowych na Gdynię, co faktycznie niebawem nastąpiło.

czytaj całość »
Franciszek Ornass (1910-1940) - obywatel, nauczyciel i żołnierz 1
Franciszek Ornass (1910-1940) - obywatel, nauczyciel i żołnierz

Obywatel, nauczyciel i żołnierz

 

Franciszek Ornass (1910-1940)

 

1 września 2021 roku Rada Dzielnicy Wielki Kack oraz Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Oddział w Gdyni zaplanowały uroczystości związane z upamiętnieniem Franciszka Ornassa – przedwojennego nauczyciela z Wielkiego Kacka oraz żołnierza Września 1939 roku. W ich ramach zostanie odsłonięta pamiątkowa tablica nawiązująca do tej zasłużonej postaci. Będzie się to działo w otoczeniu pięknej zieleni nowopowstałego parku przy ul. Starodworcowej pomiędzy ulicami Nowodworcową i Solną. Uchwałą Rady Miasta Gdyni z dnia 31 marca 2021 roku wspomniany park będzie nosił imię Franciszka Ornassa. Na odwiedzających to miejsce czekają zielone tereny w otoczeniu ścieżek spacerowych i wygodnych ławeczek, a co najważniejsze ‒ drzew, które przesadzono tutaj z terenu pobliskiej budowy ‒ węzła Karwiny. W ciągu ulicy Wielkopolskiej wykopano przeszło sto młodych drzew, większość trafiła do parku Kolibki, a dwadzieścia trzy z nich znalazły miejsce w nowopowstałym skwerze przy ul. Starodworcowej. Mieszkańcy otoczyli je troskliwą opieką, a każde z nich otrzymało imię i przydzielonych opiekunów – mieszkańców dzielnicy, którzy systematycznie podlewają przesadzone drzewa. Należy dodać, że utworzenie parku to także inicjatywa mieszkańców Wielkiego Kacka, którzy zgłosili projekt w ramach gdyńskiego Budżetu Obywatelskiego. W późniejszym czasie jeden z członków wielkokackiej Rady Dzielnicy – Kajetan Lewandowski wysunął pomysł nadania imienia temu miejscu. Jako patrona zaproponował Franciszka Ornassa, co zaowocowało podjęciem uchwały Rady Dzielnicy Wielki Kack w tej sprawie 30 lipca 2020 roku. Spotkało się z pozytywnym przyjęciem przez Radę Miasta Gdyni, która podjęła niebawem uchwałę w tej sprawie.

czytaj całość »
Złotnica na Zamku w Krokowej 0
Złotnica na Zamku w Krokowej

Wystawa Danuty Niechwiadowicz

 

Złotnica na Zamku w Krokowej

 

W czerwcu i lipcu 2021 roku w pięknej przestrzeni salonu gdańskiego krokowskiego Zamku za sprawą Fundacji Europejskie Spotkania ‒ Kaszubskie Centrum Kultury można oglądać wystawę prac złotnicowych mistrzyni haftu kaszubskiego – Barokowe inspiracje... Złotnice Danuty Niechwiadowicz. W dużym uproszczeniu można stwierdzić, że ta ekspozycja jest pewnym wyrazem hołdu dla dawnych poprzedniczek tej sztuki z pobliskiego klasztornego warsztatu żarnowieckiego, który miał ponadlokalny wpływ na kulturę pomorską. W XVII i XVIII wieku właśnie w tym miejscu powstały barokowe szaty liturgiczne, tworzono tu także haftowaną galanterię dla arystokracji. Tej pięknej sztuki żarnowieckie mniszki uczyły również okoliczne panny. W czasach zaboru pruskiego i sekularyzacji, król pruski Fryderyk II zlikwidował szkoły dla panien w tym także tę prowadzoną przez benedyktynki w Żarnowcu. Wówczas hrabina Luiza Małgorzata Regina von Krockow wydała publikacje propagujące ideę kształcenia panien. Dziś, część pięknych dzieł, które tworzono w Żarnowcu możemy podziwiać w klasztornym skarbcu. Ostały się one mimo wielu burz dziejowych dotykających pomorską krainę. W ostatnich latach, motywy pięknego haftu złotnicowego powracają za sprawą jego propagatorek – jedną nich jest Danuta Niechwiadowicz.

czytaj całość »
Najstarszy kościół w Gdyni 0
Najstarszy kościół w Gdyni

Najstarszy kościół w Gdyni

Dzieje oksywskiej parafii

 

Kościół pw. Św. Michała Archanioła jest jednym z najstarszych na Pomorzu. Jego początki wiążą się prawdopodobnie z fundacją klasztoru norbertanek w Żukowie w 1212 roku. Na pierwszą wzmiankę w dokumentach dotyczącą tej świątyni natrafiamy około 1224 roku, chociaż istnieją hipotezy, że świątynia mogła znajdować się tutaj wcześniej. W 1253 roku biskup włocławski Wolimir określił granice parafii oksywskiej poprzez wyliczenie należących do niej 19 miejscowości: Oksywia, Gdyni, Skrobotowa, Witomina, Obłuża, Pogórza, Dębogórza, Kosakowa, Mostów, Pierwoszyna, Niemichowa, Kiedrzyna, Nasięcina, Zbikowa, Kochowa, Gogolewa, Niebudowa, Barkocina i Gradolewa. W 1362 roku granice oksywskiej parafii zostały powiększone przez biskupa włocławskiego Macieja z Gołańczy o dwie wsie – Redłowo i Chylonię z nowym kościołem filialnym. Pierwszym znanym proboszczem oksywskim był norbertanin o imieniu Mikołaj, wymieniony w 1346 roku.

czytaj całość »
Film o nocy świętojańskiej 0
Film o nocy świętojańskiej

Rok obrzędowy na Kaszubach

Film o nocy świętojańskiej

 

Jakiś czas temu miałem okazję uczestniczyć w nagraniu krótkiego filmu przybliżającego kaszubskie obrzędy nocy świętojańskiej, realizowanego przez Filharmonię Kaszubską ‒ Wejherowskie Centrum Kultury w pięknym miejscu na Kaszubach Północnych ‒ w Osadzie Sławutowo. W dużym skrócie przybliżyliśmy charakterystyczne zwyczaje związane z tym magicznym czasem. Dziękuję za współpracę: Joannie Bojke, Monice Płomin, Jackowi Rogalewskiemu, Piotrowi Smentochowi i Mateuszowi Czapskiemu oraz członkom Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznych Pułk Czarnieckiego. 

czytaj całość »
Kolejna edycja Konkursu „Wiedzy o regionie” w ZSHG w Gdyni 0
Kolejna edycja Konkursu „Wiedzy o regionie” w ZSHG w Gdyni

Moja Szkoła 

Kolejna edycja Konkursu „Wiedzy o regionie” w ZSHG w Gdyni

 

11 czerwca 2021 roku w Zespole Szkół Hotelarsko-Gastronomicznych w Gdyni odbył się finał VI Wojewódzkiego Konkursu „Wiedzy o regionie”. Konkurs został objęty patronatem naukowym przez Wyższą Szkołę Turystyki i Hotelarstwa w Gdańsku, natomiast patronat honorowy sprawowali: Marszałek Województwa Pomorskiego, Kuratorium Oświaty w Gdańsku, Polska Izba Turystyki Oddział w Gdańsku, Prezydent Miasta Gdyni, Zrzeszenie Kaszubsko Pomorskie w Gdyni oraz Kaszubskie Forum Kultury.

czytaj całość »
Miłe podziękowania 0
Miłe podziękowania

Spotkanie w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach

 

Miłe podziękowania

 

24 kwietnia br. w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach odbyło się spotkanie podsumowujące ostatnie działania pielęgnujące pamięć o Wojciechu Kiedrowskim. Małżonka kaszubskiego Wydawcy ─ Renata Kiedrowska wręczyła podziękowania osobom, które przyczyniły się do realizacji przedsięwzięć pielęgnujących pamięć o jej małżonku – dyrektor Muzeum Kaszubskiego – Barbarze Kąkol, wiceprezesowi ZKP Gdańsk – Jerzemu Naclowi oraz prezesowi Kaszubskiego Forum Kultury – Andrzejowi Buslerowi. W najbliższym czasie, podobne podziękowania trafią do burmistrza Kartuz – Mieczysława Gołuńskiego oraz prezesów partów: ZKP Gdynia – Franciszka Gurskiego, ZKP Gdańsk – Wojciecha Konkela oraz ZKP Kartuzy – Kazimierza Formeli.

czytaj całość »
Dziesiąta rocznica śmierci Wojciecha Kiedrowskiego i tablica w Kartuzach 0
Dziesiąta rocznica śmierci Wojciecha Kiedrowskiego i tablica w Kartuzach

Lew, Stolem, Budziciel

Dziesiąta rocznica śmierci Wojciecha Kiedrowskiego i tablica w Kartuzach

 

17 kwietnia, w przeddzień dziesiątej rocznicy śmierci Wojciecha Kiedrowskiego (1937‒2011) niezwykle zasłużonego dla Kaszub Wydawcy, twórcy Kary Remusa, Arkuna i Oficyny Czëc, wieloletniego Redaktora Naczelnego miesięcznika „Pomerania” i Działacza kaszubskiego ‒ w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach została odsłonięta tablica upamiętniająca Jego postać – ze względu na obostrzenia pandemiczne uroczystość miała ograniczony wymiar.

czytaj całość »
Publikacja o Przyjacielu 0
Publikacja o Przyjacielu

Wojciech Kiedrowski (1937–2011)

 

Publikacja o Przyjacielu

 

18 kwietnia 2021 roku mija dziesięć lat od śmierci mojego Przyjaciela – Wojciecha Kiedrowskiego ‒ Działacza kaszubsko-pomorskiego, wieloletniego Redaktora Naczelnego miesięcznika „Pomerania” i Wydawcy. W związku z tą rocznicą wydałem publikację nawiązującą do Jego niezwykle bogatej działalność wydawniczej ‒ Wojciech Kiedrowski (1937-2011). Działalność wydawnicza: Kara Remusa, Arkun i Oficyna Czëc. Spora część książki zawiera moje wystąpienie wygłoszone podczas konferencji naukowej Oficyny wydawnicze Kaszub. Działalność i znaczenie, która odbyła się w grudniu 2019 roku w Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie. Jest to pierwsze opracowanie dotyczące bogatej działalności wydawniczej Wojciecha Kiedrowskiego. W pewnym sensie zamyka ono książkową trylogię związaną z moim Przyjacielem.

czytaj całość »
Kaszubski gryf w Senacie RP 0
Kaszubski gryf w Senacie RP

Tablica Wojciecha Kiedrowskiego

Kaszubski gryf w Senacie RP

 

W ostatnich czasie trwają prace związane z pamiątkową tablicą poświęconą Wojciechowi Kiedrowskiemu (1937–2011) – kaszubskiemu Działaczowi, Redaktorowi i Wydawcy. Szerzej pisaliśmy o tym - wejdź tutaj. Autorem tablicy jest prof. ASP dr hab. Tomasz Sobisz, który realizuje w ostatnich miesiącach także inny projekt dla Senatu RP – rzeźby – popiersia Władysława Raczkiewicza (1885–1947) m.in. marszałka Senatu RP III kadencji (1930–1935) oraz prezydenta RP na uchodźctwie (1939–1947).

czytaj całość »
Wesprzyjmy cenną inicjatywę - tablica Wojciecha Kiedrowskiego 0
Wesprzyjmy cenną inicjatywę - tablica Wojciecha Kiedrowskiego
Cenna inicjatywa
 
Tablica Wojciecha Kiedrowskiego
 
18 kwietnia 2021 roku mija dekada od śmierci Wojciecha Kiedrowskiego (1937-2011) – Wydawcy - twórcy Oficyny Czëc, wieloletniego Redaktora Naczelnego miesięcznika „Pomerania” i Działacza kaszubsko-pomorskiego. Oddziały Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego z miast, z którymi Wojciech Kiedrowski związał różne etapy swego życia: Gdyni, Gdańska oraz Kartuz zaplanowały pamiątkową tablicę nawiązującą do tej zasłużonej Postaci. Pomysłodawcą tego projektu był Jerzy Nacel - działacz kaszubski oraz przyjaciel Wojciecha Kiedrowskiego z lat szkolnych. Zostanie ona umieszczona na budynku Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach, które jest partnerem w realizacji tego przedsięwzięcia wspólnie z Miastem Kartuzy. Autorem projektu jest prof. Tomasz Sobisz –  artysta-rzeźbiarz związany z Akademią Sztuk Pięknych w Gdańsku. Od początku tej inicjatywy staramy się mocno ją wspierać - pisaliśmy już o tym na początku obecnego roku.
czytaj całość »
Kociewie spisuje się! 1
Kociewie spisuje się!

Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021

Kociewie spisuje się!

 

W kwietniu rusza akcja spisowa Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021. Na Kociewiu, działania promujące przynależność do kociewskiej społeczności prowadzi m.in. Kociewski Oddział Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Tczewie oraz Lokalna Organizacja Turystyczna Kociewie. Z tym malowniczym regionem łączy mnie wiele wątków. Część swego dzieciństwa i młodości spędziłam właśnie na Kociewiu. Moi rodzice przez wiele lat mieli w Osowie Leśnym piękny, przeszło 100-letni dom, należący niegdyś do miejscowego kołodzieja. Spędzaliśmy tam wiele czasu. Dziś jest już niestety w innych rękach, ale będąc w tych stronach często odwiedzam to miejsce.

czytaj całość »
Oblicza regionalizmu we współczesnej szkole 0
Oblicza regionalizmu we współczesnej szkole

Kociewie

Oblicza regionalizmu we współczesnej szkole

 

Od 15 do 26 marca 2021 roku trwa cykl spotkań online kociewskich nauczycieli Oblicza regionalizmu we współczesnej szkole. Dobre praktyki, inspiracje, motywacja. Organizatorem tego wartościowego przedsięwzięcia jest Fundacja Oko-lice Kultury, I Liceum Ogólnokształcące w Starogardzie Gdańskim, Lokalny Ośrodek Wiedzy i Edukacji w Bytoni oraz Kociewski Oddział Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Tczewie. 23 marca, podczas jednego ze spotkań mieliśmy okazję zaprezentować naszą Księgarnię CZEC w krótkim filmiku promocyjnym - wejdź tutaj. Oczywiście zaakcentowaliśmy kociewską część naszej działalności.

czytaj całość »
Język kaszubski 1
Język kaszubski

Językoznawstwo

 

Język kaszubski

 

Język kaszubski należy do języków słowiańskich, które z kolei stanowią rodzinę w ramach języków indoeuropejskich obejmujących tereny od Indii po zachodnią Europę. Badania kaszubszczyzny mają długą tradycję. O mowie kaszubskiej wspominali np. Thomas Kantzow w Kronice Pomeranii (ok. 1536 r.) i Łukasz Górnicki w utworze Dworzanin polski (1566). Z XVI i XVII w. mamy pierwsze pośrednie informacje o tym języku od pastorów z Bytowa i Smołdzina – Szymona Krofeja Duchowne piesnie D. Marcina Luthera... (1586) i Michała Pontanusa Mały Catechism D. Marciná Lutherá... (1643). Niemiecki sorabista Karl Gottlob von Anton (1751–1818) wykorzystał w 1781 r. ok. trzystu kaszubskich wyrażeń z Pomorza Zachodniego częściowo ujętych w książce Erste Linien eines Versuches… Jego materiały poznał w 1840 r. rosyjski slawista I. I. Srezniewski (1812–1880), a przez niego budziciel Kaszubów Florian Ceynowa.

czytaj całość »
Kaszubski ekspres sopocki 0
Kaszubski ekspres sopocki

Historia Marianny Selonke

Kaszubski ekspres sopocki

 

W Sopocie rozpoczęło się głosowanie odnoszące się do postaci kobiecych związanych z tym miastem - szczegóły tutaj. Jedna z nich zostanie uwieczniona na muralu Marty Frej. Wśród proponowanych kandydatur jest kaszubska posłanka pocztowa Marianna Selonke, żyjąca w Sopocie na przełomie XVIII i XIX wieku. Nie wiadomo skąd pochodziła, pewny jest natomiast jej kaszubski rodowód. Prawdopodobnie pierwotna forma jej nazwiska brzmiała Zielonka i uległa zniemczeniu w czasach zaboru pruskiego. Marianna Selonke była postacią niezwykle znaną i lubianą w Sopocie i jego okolicach. Jej kariera pocztowa rozpoczęła się w 1820 roku. Początkowo pełniła usługi posłańca pocztowego dorywczo w razie zapotrzebowania. Trzy lata później została stałym posłańcem sezonowym, dostarczając korespondencję i przesyłki z Sopotu przez Karlikowo, Oliwę, Polanki, Strzyżę i Wrzeszcz do gdańskiej Poczty Głównej, mieszczącej się przy ulicy Długiej (w tym samym miejscu co obecnie).

czytaj całość »
Grudzień 70 - wspomnienia Józefa Lanca 1
Grudzień 70 - wspomnienia Józefa Lanca

Moje wspomnienia

Grudzień 1970

 

W związku z 50. rocznicą Grudnia 70, publikowałem artykuły i wspomnienia gdyńskich stoczniowców uczestniczących w tych tragicznych wydarzeniach. Po ich publikacji skontaktował się ze mną mój znajomy ze Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego - Józef Lanc - wieloletni pracownik dawniej Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, późniejszej Stoczni Gdynia, a obecnie Crist S.A. Poza zawodową działalnością stoczniową, Józef Lanc od wielu lat działa na niwie samorządowej i kaszubskiej - był radnym i wielokrotnie prezesem rumskiego oddziału ZKP.  

czytaj całość »
Historie rodów kaszubskich w „Dzienniku Bałtyckim” 0
Historie rodów kaszubskich w „Dzienniku Bałtyckim”

Genealogia pomorska

Historie rodów kaszubskich w „Dzienniku Bałtyckim”

 

Od połowy września 2020 r. „Dziennik Bałtycki” w co drugi piątek publikuje cykl niezwykle ciekawych artykułów Historie rodów pomorskich genealoga Przemysława Pragerta z Gdyni, autora pięciotomowego Herbarza szlachty kaszubskiej tom I-V, który ukazał się nakładem Wydawnictwa BiT w latach 2005-2018.

Dotychczas opisane zostały rody: Lewińskich, Pałubickich, Lniskich, Kręckich, Pobłockich, Zakrzewskich, Dąbrowskich, Główczewskich i Wysieckich.

Następny odcinek z cyklu „Historie rodów pomorskich”, opowiadający o rodzinie Rolbieckich, ukaże się 19 lutego, w kolejnych tygodniach 2021 roku: Sikorscy (5 marca), Zelewscy (19 marca) oraz Malotka (2 kwietnia). Zachęcamy do poszukiwania swoich korzeni!

czytaj całość »
O kociewskim święcie i pochodzeniu nazwy 0
O kociewskim święcie i pochodzeniu nazwy

Łagodna kraina

O kociewskim święcie i pochodzeniu nazwy

 

10 lutego obchodzimy Światowy Dzień Kociewia w rocznicę pierwszej wzmianki o tym regionie w źródłach pisanych z 1807 roku. Z tej okazji przypominamy tę historię i oraz nawiązujemy do pochodzenia nazwy tego regionu – łagodnej krainy, jak opisywał ją przed laty znany regionalista kociewski ‒ Roman Landowski.

czytaj całość »
do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper Premium