Wyniki wyszukiwania

Lew, Stolem, Budziciel

Dziesiąta rocznica śmierci Wojciecha Kiedrowskiego i tablica w Kartuzach

17 kwietnia, w przeddzień dziesiątej rocznicy śmierci Wojciecha Kiedrowskiego (1937‒2011) niezwykle zasłużonego dla Kaszub Wydawcy, twórcy Kary Remusa, Arkuna i Oficyny Czëc, wieloletniego Redaktora Naczelnego miesięcznika „Pomerania” i Działacza kaszubskiego ‒ w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach została odsłonięta tablica upamiętniająca Jego postać – ze względu na obostrzenia pandemiczne uroczystość miała ograniczony wymiar.

Wojciech Kiedrowski (1937–2011)

Publikacja o Przyjacielu

18 kwietnia 2021 roku mija dziesięć lat od śmierci mojego Przyjaciela – Wojciecha Kiedrowskiego ‒ Działacza kaszubsko-pomorskiego, wieloletniego Redaktora Naczelnego miesięcznika „Pomerania” i Wydawcy. W związku z tą rocznicą wydałem publikację nawiązującą do Jego niezwykle bogatej działalność wydawniczej ‒ Wojciech Kiedrowski (1937-2011). Działalność wydawnicza: Kara Remusa, Arkun i Oficyna Czëc. Spora część książki zawiera moje wystąpienie wygłoszone podczas konferencji naukowej Oficyny wydawnicze Kaszub. Działalność i znaczenie, która odbyła się w grudniu 2019 roku w Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie. Jest to pierwsze opracowanie dotyczące bogatej działalności wydawniczej Wojciecha Kiedrowskiego. W pewnym sensie zamyka ono książkową trylogię związaną z moim Przyjacielem.

Tablica Wojciecha Kiedrowskiego

Kaszubski gryf w Senacie RP

W ostatnich czasie trwają prace związane z pamiątkową tablicą poświęconą Wojciechowi Kiedrowskiemu (1937–2011) – kaszubskiemu Działaczowi, Redaktorowi i Wydawcy. Szerzej pisaliśmy o tym - wejdź tutaj. Autorem tablicy jest prof. ASP dr hab. Tomasz Sobisz, który realizuje w ostatnich miesiącach także inny projekt dla Senatu RP – rzeźby – popiersia Władysława Raczkiewicza (1885–1947) m.in. marszałka Senatu RP III kadencji (1930–1935) oraz prezydenta RP na uchodźctwie (1939–1947).

Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021

Kociewie spisuje się!

W kwietniu rusza akcja spisowa Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021. Na Kociewiu, działania promujące przynależność do kociewskiej społeczności prowadzi m.in. Kociewski Oddział Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Tczewie oraz Lokalna Organizacja Turystyczna Kociewie. Z tym malowniczym regionem łączy mnie wiele wątków. Część swego dzieciństwa i młodości spędziłam właśnie na Kociewiu. Moi rodzice przez wiele lat mieli w Osowie Leśnym piękny, przeszło 100-letni dom, należący niegdyś do miejscowego kołodzieja. Spędzaliśmy tam wiele czasu. Dziś jest już niestety w innych rękach, ale będąc w tych stronach często odwiedzam to miejsce.

Kociewie

Oblicza regionalizmu we współczesnej szkole

Od 15 do 26 marca 2021 roku trwa cykl spotkań online kociewskich nauczycieli Oblicza regionalizmu we współczesnej szkole. Dobre praktyki, inspiracje, motywacja. Organizatorem tego wartościowego przedsięwzięcia jest Fundacja Oko-lice Kultury, I Liceum Ogólnokształcące w Starogardzie Gdańskim, Lokalny Ośrodek Wiedzy i Edukacji w Bytoni oraz Kociewski Oddział Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Tczewie. 23 marca, podczas jednego ze spotkań mieliśmy okazję zaprezentować naszą Księgarnię CZEC w krótkim filmiku promocyjnym - wejdź tutaj. Oczywiście zaakcentowaliśmy kociewską część naszej działalności.

Językoznawstwo

Język kaszubski

Język kaszubski należy do języków słowiańskich, które z kolei stanowią rodzinę w ramach języków indoeuropejskich obejmujących tereny od Indii po zachodnią Europę. Badania kaszubszczyzny mają długą tradycję. O mowie kaszubskiej wspominali np. Thomas Kantzow w Kronice Pomeranii (ok. 1536 r.) i Łukasz Górnicki w utworze Dworzanin polski (1566). Z XVI i XVII w. mamy pierwsze pośrednie informacje o tym języku od pastorów z Bytowa i Smołdzina – Szymona Krofeja Duchowne piesnie D. Marcina Luthera... (1586) i Michała Pontanusa Mały Catechism D. Marciná Lutherá... (1643). Niemiecki sorabista Karl Gottlob von Anton (1751–1818) wykorzystał w 1781 r. ok. trzystu kaszubskich wyrażeń z Pomorza Zachodniego częściowo ujętych w książce Erste Linien eines Versuches… Jego materiały poznał w 1840 r. rosyjski slawista I. I. Srezniewski (1812–1880), a przez niego budziciel Kaszubów Florian Ceynowa.

Historia Marianny Selonke

Kaszubski ekspres sopocki

W Sopocie rozpoczęło się głosowanie odnoszące się do postaci kobiecych związanych z tym miastem - szczegóły tutaj. Jedna z nich zostanie uwieczniona na muralu Marty Frej. Wśród proponowanych kandydatur jest kaszubska posłanka pocztowa Marianna Selonke, żyjąca w Sopocie na przełomie XVIII i XIX wieku. Nie wiadomo skąd pochodziła, pewny jest natomiast jej kaszubski rodowód. Prawdopodobnie pierwotna forma jej nazwiska brzmiała Zielonka i uległa zniemczeniu w czasach zaboru pruskiego. Marianna Selonke była postacią niezwykle znaną i lubianą w Sopocie i jego okolicach. Jej kariera pocztowa rozpoczęła się w 1820 roku. Początkowo pełniła usługi posłańca pocztowego dorywczo w razie zapotrzebowania. Trzy lata później została stałym posłańcem sezonowym, dostarczając korespondencję i przesyłki z Sopotu przez Karlikowo, Oliwę, Polanki, Strzyżę i Wrzeszcz do gdańskiej Poczty Głównej, mieszczącej się przy ulicy Długiej (w tym samym miejscu co obecnie).

Moje wspomnienia

Grudzień 1970

W związku z 50. rocznicą Grudnia 70, publikowałem artykuły i wspomnienia gdyńskich stoczniowców uczestniczących w tych tragicznych wydarzeniach. Po ich publikacji skontaktował się ze mną mój znajomy ze Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego - Józef Lanc - wieloletni pracownik dawniej Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, późniejszej Stoczni Gdynia, a obecnie Crist S.A. Poza zawodową działalnością stoczniową, Józef Lanc od wielu lat działa na niwie samorządowej i kaszubskiej - był radnym i wielokrotnie prezesem rumskiego oddziału ZKP.  

Genealogia pomorska

Historie rodów kaszubskich w „Dzienniku Bałtyckim”

Od połowy września 2020 r. „Dziennik Bałtycki” w co drugi piątek publikuje cykl niezwykle ciekawych artykułów Historie rodów pomorskich genealoga Przemysława Pragerta z Gdyni, autora pięciotomowego Herbarza szlachty kaszubskiej tom I-V, który ukazał się nakładem Wydawnictwa BiT w latach 2005-2018.

Dotychczas opisane zostały rody: Lewińskich, Pałubickich, Lniskich, Kręckich, Pobłockich, Zakrzewskich, Dąbrowskich, Główczewskich i Wysieckich.

Następny odcinek z cyklu „Historie rodów pomorskich”, opowiadający o rodzinie Rolbieckich, ukaże się 19 lutego, w kolejnych tygodniach 2021 roku: Sikorscy (5 marca), Zelewscy (19 marca) oraz Malotka (2 kwietnia). Zachęcamy do poszukiwania swoich korzeni!

Łagodna kraina

O kociewskim święcie i pochodzeniu nazwy

10 lutego obchodzimy Światowy Dzień Kociewia w rocznicę pierwszej wzmianki o tym regionie w źródłach pisanych z 1807 roku. Z tej okazji przypominamy tę historię i oraz nawiązujemy do pochodzenia nazwy tego regionu – łagodnej krainy, jak opisywał ją przed laty znany regionalista kociewski ‒ Roman Landowski.

Gdyńskie dzielnice

Witomino

Na kolejne urodziny Miasta Gdyni przypadające 10 lutego, publikuję tekst związany z moją rodzinną dzielnicą ‒ Witomino, miejscem malowniczo położonym na wzgórzach morenowych (80‒115 m n.pm.) wśród pięknych lasów Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. Moja rodzina zamieszkała w tym zakątku w 1931 roku, zasiedlając jeden z charakterystycznych domów u zbiegu ulicy Poprzecznej i Stawnej. Najstarsze materiały, przytoczone w tekście pochodzą w dużym stopniu z archiwów wydobytych przez dr. Tomasza Rembalskiego, który przez przeszło dekadę był także mieszkańcem Witomina. W 2018 roku mieliśmy okazję wspólnie poprowadzić jeden ze spacerów historyczno-krajoznawczych przybliżających tę dzielnicę Gdyni. Dwa lata później w 2020 roku witomiński spacer prowadziłem wspólnie z krajoznawcą, autorem wielu przewodników - Jarosławem Ellwartem. Kolejna część informacji, które przytaczam to wspomnienia i obserwacja zarówno moja jak i członków mojej rodziny, którzy w większości zakończyli już swoją ziemską drogę.

Zajęcia ze studentami

Etnofilologia kaszubska w CZEC!

28 stycznia 2021 roku gościliśmy w siedzibie naszej firmy CZEC – studentów I roku etnofilologii kaszubskiej Uniwersytetu Gdańskiego z opiekunem grupy – dr. Dariuszem Majkowskim. Opowiadaliśmy m.in. o początkach naszej działalności i rozwoju, kaszubsko-pomorskich książkach, etnodesignie – projektowaniu, szukaniu inspiracji itp. Spędziliśmy blisko trzy godziny na ubogacających, wspólnych rozmowach. Pozdrawiamy naszych Gości i zapraszamy ponownie!

Pielęgnowanie pamięci

Prace związane z tablicą poświęconą Wojciechowi Kiedrowskiemu

7 stycznia br. w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach odbyło się spotkanie w sprawie tablicy pamiątkowej poświęconej Wojciechowi Kiedrowskiemu (1937‒2011) – kaszubskiemu redaktorowi, wydawcy i działaczowi – twórcy Oficyny CZEC. 18 kwietnia 2021 roku minie dziesiąta rocznica śmierci tej zasłużonej Postaci. Pomysłodawcą tej inicjatywy jest Jerzy Nacel – wiceprezes gdańskiego oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego oraz przyjaciel Wojciecha Kiedrowskiego. Do jej realizacji przyłączyły się zrzeszeniowe oddziały z Gdańska, Gdyni, Kartuz oraz Muzeum Kaszubskie w Kartuzach wraz z samorządem tego miasta. Taki dobór zaistniał nie bez przyczyny – to właśnie z tymi miastami: Gdynią, Gdańskiem i Kartuzami, Wojciech Kiedrowski związał najmocniej swe życie oraz działalność.

Wspomnienia z Grudnia 1970

Przeżyłem

W 2020 roku obchodzimy 50. rocznicę masakry grudniowej. Na przestrzeni lat o tym tragicznym wydarzeniu powstało wiele opracowań. Do dziś żyją osoby będące uczestnikami tej historii. Przez lata z uwagą wsłuchiwałem się w wiele tych wspomnień – członków mojej rodziny i znajomych. Część z nich utrwaliłem w słowie pisanym, zachowując je dla przyszłych pokoleń. W ostatnim czasie przygotowując artykuł związany z tym tematem do miesięcznika „Pomerania” natrafiłem na niezwykłą relację mojego przyjaciela – Ryszarda Zinki – Kaszuby rodem z Pierwoszyna, a od wielu lat mieszkańca Gdyni, który większość swojego życia przepracował w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni (późniejsza Stocznia Gdynia S.A.).

Grudzień 1970 

Ważna rocznica

             W 2020 roku mija pięćdziesiąta rocznica krwawych wydarzeń grudniowych, które miały miejsce w kilku miastach Pomorza – Gdańska, Gdyni, Szczecina oraz Elbląga. Grudzień 1970 na zawsze będzie kojarzyć się ze zbrodnią władzy popełnioną na własnych obywatelach. Gdynia została najbardziej doświadczona w tej kwestii. W tym mieście zginęło najwięcej osób – liczba ofiar obejmuje 18 zabitych i setki rannych. Grudzień ‘70 w Gdyni to jeden z tragicznych składników DNA młodego miasta, przypominam tę historię korzystając z materiałów dziennikarki Wiesławy Kwiatkowskiej (1936‒2006), która jako pierwsza zbierała relacje i walczyła o pamięć tej tragedii oraz ze wspomnień uczestnika grudniowej masakry – gdynianina pochodzącego z kaszubskiej rodziny ‒ Jerzego Miotke, wówczas 19-letniego pracownika Stoczni im. Komuny Paryskiej, a w późniejszych latach działacza NSZZ „Solidarność” i samorządowca – wiceprezydenta Gdyni oraz wiceprzewodniczącego Rady Miasta Gdyni w latach 1998‒2014.

Gdyńskie zabytki

Najstarszy pomnik

Mało gdynian zna to miejsce – pomnik Ofiar I Wojny Światowej znajdujący się przy ulicy Działdowskiej 12 w obecnej dzielnicy – Leszczynki. Wcześniej, do około 1950 roku, zabytek był usytuowany w sercu starej Chyloni w pobliżu plebani parafii pw. Św. Mikołaja. Mało znany jest także fakt, że jest to najstarszy gdyński pomnik, który został ufundowany przez Bractwo Najświętszego Serca Maryi w okolicy 1921 roku. Bractwo zostało zawiązane niedługo wcześniej – 11 listopada 1918 roku, należało do niego 250 parafian co stanowiło wówczas trzecią cześć ogólnej liczby mieszkańców Chyloni. Historię pomnika przybliżaliśmy wspólnie z dr. Tomaszem Rembalskim i Jarosławem Ellwartem uczestnikom spaceru zorganizowanego przez Kaszubskie Forum Kultury w 2018 roku. W ostatnich tygodniach pomnik został poddany gruntownej renowacji i wpisany do rejestru gdyńskich zabytków. Stało się to dzięki inicjatywie Stowarzyszenia „Nasze Leszczynki”, ofiarności mieszkańców Leszczynek i Chyloni, finansowemu wsparciu Gminy Gdynia oraz pomocy parafii pw. Św. Józefa. Całość projektu koordynowali: Izabela i Robert Nieżorawscy.

O Annie Łajming

Odkryli diament

W 2016 roku publikowałem artykuł związany z Anną Łajming w pracy monograficznej pod redakcją Adeli Kuik-Kalinowskiej – Zapisane i ocalone. Twórczość literacka Anny Łajming. Chciałem go przypomnieć w lipcu br. w kolejną rocznicę śmierci znanej, kaszubskiej pisarki, ale w natłoku obowiązków nie zrealizowałem tego pomysłu. Co pewien czas powracam do twórczości Anny Łajming, dlatego przypominam go już teraz.

Przewędrowaliśmy Kaszuby…

Erwin Król (1935‒2020)

We wrześniu br. pożegnałem na witomińskim cmentarzu mojego Wujka – Erwina. Swe korzenie miał na środkowych Kaszubach - pochodził z Chmielna, ale dorosłe życie związał z Gdynią, a konkretnie z dzielnicą Witomino. Będąc nastolatkiem, to właśnie dzięki Niemu poznałem wiele miejsc na Kaszubach. Zbliżyła nas do siebie pasja wędkarska, grzybiarska i miłość do przyrody. Ciężko wymienić mi wszystkie miejsca – piękne kaszubskie jeziora i lasy, które zobaczyłem dzięki Wujkowi Erwinowi. Były ich dziesiątki.

Bajka kaszubska

Złoty sen / Złoté snienié

W 2020 roku obchodzimy setną rocznicę urodzin Lecha Bądkowskiego  (1920-1984)  –  pisarza,  dziennikarza,  żołnierza  Września  i  Polskich Sił  Zbrojnych  na  Zachodzie,  działacza  kaszubsko-pomorskiego,  sygnatariusza  Porozumień  Sierpniowych  i  rzecznika  MKS-u  podczas  strajku w Stoczni Gdańskiej w 1980 roku. Tych ważnych składowych z życiorysie Lecha Bądkowskiego było o wiele więcej. Przytoczone powyżej są z pewnością najważniejsze. Mniej znanym faktem jest to, że Bądkowski w swej twórczości literackiej był autorem kilku bajek skierowanych do najmłodszego  czytelnika.  Skąd  taki  kierunek?  Powodów  było  kilka.  Pierwszy,  może najważniejszy – autor pisał bajki z myślą o swej córeczce – Sławinie.  To  właśnie  jej  dedykował  te  utwory.  Na  ślad  tej  historii  natrafiamy  we  wspomnieniach  Sławiny  Bądkowskiej-Kosmulskiej,  opublikowanych w książce (Nie)znane życie figuranta Lecha Bądkowskiego (2020).