Wyniki wyszukiwania

Farwë Kaszëb

O Uroczystościach Abrahamowych i wystawie o placu Kaszubskim

5 lipca 2020 roku w programie „Farwë Kaszëb” w TVP 3 Gdańsk red. Damroka Kwidzińska przybliżyła temat dotyczący gdyńskich uroczystości związanych z postacią Antoniego Abrahama oraz plenerowej wystawy dotyczącej placu Kaszubskiego. O tych tematach miałem okazję mówić wspólnie z Marcinem Scheibe – pasjonatem historii dawnej Gdyni. Zachęcam wszystkich do odwiedzenia placu Kaszubskiego w Gdyni i obejrzenia tej ciekawej wystawy, która systematycznie powiększa się od trzech lat.

Rocznica 1920–2020

Nasz projekt przy Mściwoja 10!

Późnym wieczorem 22 czerwca, w przededniu rocznicy śmierci Antoniego Abrahama, na historycznej kamienicy kaszubskiej rodziny Ciarów – Henicz przy ul. Mściwoja 10 w Gdyni, został zamontowany baner nawiązujący do rocznicy powrotu do Macierzy na Pomorze 1920–2020. Inicjatorem jest Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Oddział w Gdyni oraz Kaszubskie Forum Kultury. Autorem projektu jest Małgorzata Bądkowska – absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku – właścicielka Księgarni Kaszubsko-Pomorskiej CZEC. Oprócz grafiki, na banerze zamieściliśmy cytat z twórczości Aleksandra Labudy - Droga do morza prowadzi przez serca Kaszubów / Droga do mòrza prowadzy przez serca Kaszëbów.

Farwë Kaszëb

O kaszubskich przewodnikach turystycznych

Polecam obejrzenie programu „Farwë Kaszëb” w TVP 3 Gdańsk, wyemitowanego 21 czerwca 2020 roku, w którym red. Damroka Kwidzińska przybliżyła temat dotyczący kaszubskich przewodników turystycznych – tych historycznych jak i współczesnych. Wspólnie z Tomaszem Fopke - dyrektorem Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie i Jarosławem Ellwartem - właścicielem Wydawnictwa Region, mieliśmy okazję przybliżyć ten turystyczny dział kaszubszczyzny.

Gdyńskim szlakiem

Niezwykła kamienica

Przechadzając się wielokrotnie centrum Gdyni, często mijałem przedwojenną kamienicę przy ulicy Mściwoja 10. Jest to obszar przywołujący wiele wspomnień rodzinnych i nie tylko – pełno tutaj ciekawych nawiązań do historii. Pierwsze z nich to imię pomorskiego księcia. Na tej ulicy swe miejsce miała w międzywojniu słynna drukarnia Franciszka Petrymusza, zagrabiona później przez władzę ludową. Tutaj mieściła się w latach powojennych redakcja „Dziennika Bałtyckiego” w której pracował Lech Bądkowski. Także przy ul. Mściwoja, moja rodzina – Polonia Gdańska, miała w czasie II RP siedzibę swojej firmy. Przodkowie nie bez przyczyny lokowali ją właśnie tutaj – w przedwojennej Gdyni – czuli się Polakami, odchodząc stopniowo z Wolnego Miasta Gdańska w miarę zwiększającej się dominacji żywiołu faszystowskiego w tym mieście. Dosłownie kilkadziesiąt metrów dalej w stronę ulicy Starowiejskiej jest słynne miejsce – dom rodziny Skwierczów, zwany popularnie domkiem Abrahama, ostatnie miejsce zamieszkania Antoniego Abrahama.

W północnej stronie Gdyni

Oksywie w programie „Tedë jo” w TVP 3 Gdańsk

14 czerwca 2020 roku w programie „Tedë jo” w TVP3, został wyemitowany materiał o najstarszej części Gdyni – prastarym Oksywiu. Kilka dni wcześniej, miałem okazję spędzenia twórczego popołudnia z ekipą tworzącą wspomniany program: red. Karoliną Raszeją, operatorem Józefem Miszczakiem i dźwiękowcem Pawłem Myszkierem. Wspólnie z ks. proboszczem Kazimierzem Glamą oraz ks. Grzegorzem Milochem mówiliśmy m.in. o kościele pw. Św. Michała Archanioła i średniowiecznej przeszłości Oksywia. Skrót tego materiału ukazał się tego samego dnia w wieczornej „Panoramie” TVP 3 Gdańsk.

Gdyńskie dzielnice

Oksywie

Na Òksëwsci Kãpie - Tam na dole szëmią dunë, z pianą rąbią krôj, a tu w górze płaczą zwònë, na grobów cëchi rôj. Tu kòscółk midzë grobë, jak wdowa wtulił sã, a płôszczã gò żałobę (...). W tak malowniczy sposób opisywał Oksywie w swym wierszu – lider ruchu młokaszubskiego – Aleksander Majkowski na początku XX wieku. Wspominając o historii Gdyni, utarło się powiedzenie „na początku było Oksywie”. Znalazło ono nawet odzwierciedlenie w tytule książki redagowanej przez Józefa Borzyszkowskiego, wydanej w 2004 roku z okazji 750-lecia określenia granic parafii Oksywskiej. Ta obecna dzielnica Gdyni, a dawniej samodzielna osada, to miejsce o niezwykle bogatej historii, sięgającej wiele wieków, przed osiedleniem się Słowian na tym terenie.

Wejherowskie Muzeum

Cenne dary ze spuścizny Wojciecha Kiedrowskiego

W ostatnim czasie miałem okazję przekazać do wejherowskiego muzeum, zbiór prasy z regionu, ukazującej się w latach 1987–2009 pochodzącej ze zbiorów Wojciecha Kiedrowskiego.

Wojciech Kiedrowski, wydawca, regionalista, syn gdyńskiego sędziego z okresu międzywojennego, zamordowanego w Piaśnicy, działacz Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, wieloletni redaktor naczelny miesięcznika „Pomerania”, założyciel wraz z żoną Renatą – Oficyny CZEC, laureat nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury w 2003 roku, był również bacznym obserwatorem zmian społecznych i bieżących problemów nurtujących Kaszubów i Pomorzan. Stąd jego pasja kolekcjonerska. Dar w postaci prasy przekazany ze spuścizny W. Kiedrowskiego obejmuje kilka zakresów tematycznych.

Gdyńscy Kaszubi

Lucjan Hoga – jestem z Wiczlina

Wiczlino jest częścią Gdyni, która w ostatnich latach bardzo mocno się zmienia. Ten proces będzie postępować, według planów rozwoju, zachodnią część miasta ma zamieszkiwać w przyszłości co najmniej kilkadziesiąt tysięcy gdynian. Całkiem nie tak dawno, bo jeszcze w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku, a więc zaledwie trzydzieści parę lat temu, mijając Chwarzno i obwodnicę Trójmiasta zaczynał się inny, spokojniejszy świat – pola obsiane żytem, pasące się krowy, rzadka jednorodzinna zabudowa, niewielki ruch samochodów oraz często słyszany język kaszubski były stałym składnikiem ówczesnego, wiczlińskiego krajobrazu. Stopniowe zmiany zaczęły postępować w końcówce ubiegłego tysiąclecia, by nabrać na sile i dynamice w ostatniej dekadzie. O najstarszych mieszkańcach Wiczlina, historii tego miejsca oraz zmieniającym się świecie dowiaduje się podczas rozmowy z Lucjanem Hogą – rodowitym mieszkańcem tej obecnej dzielnicy Gdyni.

Dzień Dziecka

Ubierz słupka w Gdyni – po kaszubsku!

W niedzielę poprzedzającą Dzień Dziecka za sprawą Gdyni Rodzinnej odbyła się ciekawa akcja – przystrajania słupków miejskich przy placu Kaszubskim i ulicy Świętojańskiej. My oczywiście nie mogliśmy przygotować innej oprawy niż kaszubskiej, szczególnie że obok spoglądał na nas Antoni Abraham na tle kaszubskich flag. Łącznie ozdobiliśmy trzy słupki – w imieniu Księgarni Kaszubsko-Pomorskiej CZEC, Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Oddziału w Gdyni i Kaszubskiego Forum Kultury. Nazwaliśmy je: Stolëm, Damroka i Pùrtk.

Ważne prace

Kolejna tablica o historii Oksywia

W zeszłym roku wspieraliśmy ważną inicjatywę przygotowując tekst i opracowanie graficzne tablicy informacyjnej przy kościele pw. Św. Archanioła w Gdyni-Oksywiu. To miejsce jest niezwykle ważne dla historii Gdyni i szerzej Kaszub – to obszar dawnego grodziska, a obecnie jednego z najstarszych kościołów na Pomorzu, mającego swe korzenie w XIII wieku. Pobliski cmentarz to „ostatni port” wielu zasłużonych postaci Kaszub.

Wspomnienie Renaty Kiedrowskiej

O naszym przyjacielu

Jednym z najbliższych współpracowników Lecha Bądkowskiego w społeczności kaszubskiej był Wojciech Kiedrowski – wieloletni redaktor naczelny miesięcznika „Pomerania”, wydawca i działacz kaszubsko-pomorski, który odszedł do wieczności w 2011 roku. Przez wiele lat w działalności kaszubskiej wspierała go małżonka – Renata Kiedrowska. W roku 100. rocznicy urodzin Lecha Bądkowskiego, spotykam się w jej kartuskim domu, aby zebrać wspomnienia o tej ciekawej postaci.

W podziękowaniu

Dary dla gdyńskich szpitali

21 kwietnia 2020 roku wysłaliśmy dary dla trzech gdyńskich szpitali: Uniwersyteckiego Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej, Szpitala Miejskiego im. Św. Wincentego a Paulo oraz Szpitala Morskiego im. PCK. Przekazaliśmy płyny do dezynfekcji i maseczki jednorazowe, maści bursztynowe, dla pokrzepienia ciała: kawy i herbaty z kaszubską truskawką. Wśród darów znalazły się także upominki dla najmłodszych pacjentów – audiobooki z bajkami gdyńskimi i układankami, prezentującymi różne szkoły haftu kaszubskiego. Do paczek dołączyliśmy życzenia dla personelu medycznego oraz rysunki, które wykonał mały gdynianin, Kaszuba – pięcioletni Michałek.

Na kalwaryjskich ścieżkach

Kaszubska Droga Krzyżowa

Serdecznie zapraszamy do obejrzenia i przeżywania Kaszubskiej Drogi Krzyżowej nadesłanej nam przez dr. Tomasza Fopke - dyrektora Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie. Jest to kontynuacja odbywającej się od początku tego wieku Kaszubskiej Drogi Krzyżowej na Kalwarii Wejherowskiej. W tym roku ze względu na panującą pandemię, Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie wspólnie z O.O. Franciszkanami i Twoją Telewizją Morską z Wejherowa przygotowały inną formę – film powstały dzięki współpracy całego grona osób, zawierający rozważania Drogi Krzyżowej w języku kaszubskim. Ich autorką jest od roku 2013 dr Ludmiła Modzelewska.

100 rocznica urodzin

Uchwała Senatu RP związana z Lechem Bądkowskim

W ostatnim tygodniu otrzymaliśmy list z Kancelarii Senatu RP – a w nim treść uchwały z dnia 12 marca 2020 roku w związku z 100. rocznicą urodzin Lecha Bądkowskiego. Z pewnością inicjatorem tej ważnej przesyłki był senator Kazimierz Kleina. Jako rodzina Lecha Bądkowskiego mieliśmy spotkać się w Warszawie już dzień wcześniej – 11 marca, a senator miał plany żeby nas przyjąć. Ze względu na panującą sytuację związaną z rozprzestrzeniającym się koronawirusem większość gości została odwołana parę dni wcześniej. W ostatnim momencie zrezygnowaliśmy z wyjazdu, była to decyzja trudna, ale z pewnością rozsądna, nie myśląc tylko o sobie.

Gospodarka morska

Piękny album o PLO i wspomnienia

W ostatnim czasie na rynek księgarski powrócił niezwykle ciekawy album Polskie Linie Oceaniczne. Album floty 1951–2011. Blisko dekadę temu zamieściłem w miesięczniku „Pomerania” tekst nawiązujący do tej ciekawej książki. Mimo tego, że upłynęło blisko dziesięć lat, zmieniły się kolejne ekipy rządzące Polską to wiele w kwestii morskiej w tym kraju nie uległo zmianie – w dalszym ciągu stoimy plecami do morza. Sytuacja jest chyba jeszcze bardziej tragiczna jak dołożymy do całości sprawy morskiej, kwestię floty rybackiej, której już za chwilę nie będzie. Mam tu oczywiście na myśli niewielkich armatorów z Nordy, bo po największym rybackim Dalmorze w ogromnym stopniu od wielu lat pozostały już także wspomnienia.

Słuchowisko na trudny czas

Zaklęta królewianka

W tym roku minęła 100. rocznica urodzin Lecha Bądkowskiego (1920‒1984). Z tej okazji Rada Miasta Gdańska ustanowiła go patronem roku i często na Pomorzu (i nie tylko) wspominamy osiągnięcia tego działacza społecznego, pisarza, publicysty i współzałożyciela Zrzeszenia Kaszubskiego. Stosunkowo rzadko wspomina się jednak o jego twórczości dla najmłodszych. Tymczasem Bądkowski ma na swoim koncie interesujące dokonania na tym polu. W tym miejscu przypomnieć bajkę Zaklęta królewianka. W lipcu 1959 roku oparty na tym utworze spektakl, w reżyserii Natalii Gołębskiej, miał swą premierę w gdańskim Teatrze Miniatura.

Fotoreporter - zawód i pasja

Maciej Kosycarz 1964–2020

26 marca 2020 roku, dotarła do nas bardzo smutna wiadomość – do wieczności odszedł Maciej Kosycarz – gdański fotoreporter, autor tysięcy zdjęć i wielu wspaniałych albumów. W branży fotoreporterskiej, którą podążył za swym ojcem – Zbigniewem Kosycarzem (1925–1995) był pewną ikoną i świetną marką. Jego nazwisko i Agencja Kosycarz Foto Press to ważna składowa trójmiejskiego kodu genetycznego w ostatnich dekadach. To esencja tego wszystkiego co kształtowało pewną specyfikę tych trzech miast, ale także szerzej całego Pomorza. Ciężkie to do wyobrażenia bez udziału i fotoreporterskiego zmysłu Macieja, który uwieczniał w obrazie migawki ważnych wydarzeń – radosnych, smutnych, doniosłych, czyli całości tego czym jest życie każdego z nas oraz życie miasta i regionu.

Rok Lecha Bądkowskiego

Myśli Mędrca z Targu Rybnego

Dziś, 24 lutego 2020 roku mija 36. rocznica śmierci Lecha Bądkowskiego (1920-1984), którego rok obecnie trwa. Jesteśmy już po wielu konferencjach, otwarciach wystaw, promocjach książek i innych przedsięwzięciach przywołujących tę Postać. Śledząc dzieła publicystyczne i literackie Bądkowskiego natrafimy na wiele na wiele ciekawych, uniwersalnych myśli. Poniżej zamieszczam mój wybór.

100. rocznica Zaślubin z Morzem oraz urodziny Gdyni

Żeromski na Kaszubach

W 2020 roku mija setna rocznica przyłączenia Pomorza do Polski. W ostatnim czasie, w prasie i portalach internetowych pojawiło się z tej okazji wiele artykułów. Data: 10 luty nosi w sobie wiele ważnych wydarzeń, najbardziej znane to: Zaślubiny z Morzem w Pucku w 1920 roku, sześć lat później – także 10 lutego, Gdynia uzyskała prawa miejskie, a w 1938 roku, także tego lutowego dnia odszedł do wieczności w gdyńskim szpitalu – Aleksander Majkowski – lider młodokaszubów. W obecnym artykule pragnę przybliżyć postać Stefana Żeromskiego, pochodzącego spoza Pomorza, jednak swą działalnością bardzo mocno związaną z tą ziemią. W 2020 roku mija także okrągła rocznica – sto lat od jego pobytu w północnych stronach. Pomorska kraina, którą odwiedził w 1920 roku, stała się w następnych latach inspiracją w jego twórczości. Odnajdziemy tam sporo tropów gdyńskich i kaszubskich.

W sercu Kaszub

Lech Bądkowski na 20-lecie Remusowego Kręgu w Borzestowie

6 lutego 2020 roku w Borzestowie odbyło się jubileuszowe spotkanie Remusowego Kręgu. To już dwadzieścia lat, jak remusowcy spotykają się co miesiąc w sercu Kaszub ‒ urokliwej miejscowości Borzestowo, z którą związane są znane postacie: młodokaszuby Franciszka Kręckiego oraz twórcy Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach – Franciszka Tredera. Podczas tych spotkań gośćmi Kręgu były postacie znane z działalności kaszubskiej: poeci, pisarze, dziennikarze, działacze kaszubscy, podróżnicy, duchowni, samorządowcy oraz parlamentarzyści. Ta inicjatywa i jej lider – Brunon Cirocki zawsze budzili moje uznanie. W pracy, nie tylko regionalnej, ważne jest długodystansowe działanie, a to niestety domena niewielu. Wielu z nas szybko się zapala do działania, jednak równie szybko gaśnie z różnych powodów. Remusowy Krąg świeci jasnym, ormuzdowym płomieniem już od dwudziestu lat i niech tak będzie dalej. Gdybyśmy w różnych częściach Kaszub mieli więcej takich Remusowych Kręgów, bylibyśmy z pewnością parę kroków dalej.