Gdyńskie dzielnice - Witomino 7
Gdyńskie dzielnice - Witomino

Gdyńskie dzielnice

Witomino

Na kolejne urodziny Miasta Gdyni przypadające 10 lutego, publikuję tekst związany z moją rodzinną dzielnicą ‒ Witomino, miejscem malowniczo położonym na wzgórzach morenowych (80‒115 m n.pm.) wśród pięknych lasów Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. Moja rodzina zamieszkała w tym zakątku w 1931 roku, zasiedlając jeden z charakterystycznych domów u zbiegu ulicy Poprzecznej i Stawnej. Najstarsze materiały, przytoczone w tekście pochodzą w dużym stopniu z archiwów wydobytych przez dr. Tomasza Rembalskiego, który przez przeszło dekadę był także mieszkańcem Witomina. W 2018 roku mieliśmy okazję wspólnie poprowadzić jeden ze spacerów historyczno-krajoznawczych przybliżających tę dzielnicę Gdyni. Dwa lata później w 2020 roku witomiński spacer prowadziłem wspólnie z krajoznawcą, autorem wielu przewodników - Jarosławem Ellwartem. Kolejna część informacji, które przytaczam to wspomnienia i obserwacja zarówno moja jak i członków mojej rodziny, którzy w większości zakończyli już swoją ziemską drogę.

czytaj całość »
Etnofilologia kaszubska w CZEC! 1
Etnofilologia kaszubska w CZEC!

Zajęcia ze studentami

Etnofilologia kaszubska w CZEC!

28 stycznia 2021 roku gościliśmy w siedzibie naszej firmy CZEC – studentów I roku etnofilologii kaszubskiej Uniwersytetu Gdańskiego z opiekunem grupy – dr. Dariuszem Majkowskim. Opowiadaliśmy m.in. o początkach naszej działalności i rozwoju, kaszubsko-pomorskich książkach, etnodesignie – projektowaniu, szukaniu inspiracji itp. Spędziliśmy blisko trzy godziny na ubogacających, wspólnych rozmowach. Pozdrawiamy naszych Gości i zapraszamy ponownie!

czytaj całość »
Prace związane z tablicą poświęconą Wojciechowi Kiedrowskiemu 0
Prace związane z tablicą poświęconą Wojciechowi Kiedrowskiemu

Pielęgnowanie pamięci

Prace związane z tablicą poświęconą Wojciechowi Kiedrowskiemu

7 stycznia br. w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach odbyło się spotkanie w sprawie tablicy pamiątkowej poświęconej Wojciechowi Kiedrowskiemu (1937‒2011) – kaszubskiemu redaktorowi, wydawcy i działaczowi – twórcy Oficyny CZEC. 18 kwietnia 2021 roku minie dziesiąta rocznica śmierci tej zasłużonej Postaci. Pomysłodawcą tej inicjatywy jest Jerzy Nacel – wiceprezes gdańskiego oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego oraz przyjaciel Wojciecha Kiedrowskiego. Do jej realizacji przyłączyły się zrzeszeniowe oddziały z Gdańska, Gdyni, Kartuz oraz Muzeum Kaszubskie w Kartuzach wraz z samorządem tego miasta. Taki dobór zaistniał nie bez przyczyny – to właśnie z tymi miastami: Gdynią, Gdańskiem i Kartuzami, Wojciech Kiedrowski związał najmocniej swe życie oraz działalność.

czytaj całość »
Wspomnienia z Grudnia 1970 - Przeżyłem 5
Wspomnienia z Grudnia 1970 - Przeżyłem

Wspomnienia z Grudnia 1970

 

Przeżyłem

 

W 2020 roku obchodzimy 50. rocznicę masakry grudniowej. Na przestrzeni lat o tym tragicznym wydarzeniu powstało wiele opracowań. Do dziś żyją osoby będące uczestnikami tej historii. Przez lata z uwagą wsłuchiwałem się w wiele tych wspomnień – członków mojej rodziny i znajomych. Część z nich utrwaliłem w słowie pisanym, zachowując je dla przyszłych pokoleń. W ostatnim czasie przygotowując artykuł związany z tym tematem do miesięcznika „Pomerania” natrafiłem na niezwykłą relację mojego przyjaciela – Ryszarda Zinki – Kaszuby rodem z Pierwoszyna, a od wielu lat mieszkańca Gdyni, który większość swojego życia przepracował w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni (późniejsza Stocznia Gdynia S.A.).

czytaj całość »
Ważna rocznica - Grudzień 1970 w Gdyni 0
Ważna rocznica - Grudzień 1970 w Gdyni

Grudzień 1970 

Ważna rocznica

             W 2020 roku mija pięćdziesiąta rocznica krwawych wydarzeń grudniowych, które miały miejsce w kilku miastach Pomorza – Gdańska, Gdyni, Szczecina oraz Elbląga. Grudzień 1970 na zawsze będzie kojarzyć się ze zbrodnią władzy popełnioną na własnych obywatelach. Gdynia została najbardziej doświadczona w tej kwestii. W tym mieście zginęło najwięcej osób – liczba ofiar obejmuje 18 zabitych i setki rannych. Grudzień ‘70 w Gdyni to jeden z tragicznych składników DNA młodego miasta, przypominam tę historię korzystając z materiałów dziennikarki Wiesławy Kwiatkowskiej (1936‒2006), która jako pierwsza zbierała relacje i walczyła o pamięć tej tragedii oraz ze wspomnień uczestnika grudniowej masakry – gdynianina pochodzącego z kaszubskiej rodziny ‒ Jerzego Miotke, wówczas 19-letniego pracownika Stoczni im. Komuny Paryskiej, a w późniejszych latach działacza NSZZ „Solidarność” i samorządowca – wiceprezydenta Gdyni oraz wiceprzewodniczącego Rady Miasta Gdyni w latach 1998‒2014.

czytaj całość »
Najstarszy gdyński pomnik 1
Najstarszy gdyński pomnik

Gdyńskie zabytki

Najstarszy pomnik

 

Mało gdynian zna to miejsce – pomnik Ofiar I Wojny Światowej znajdujący się przy ulicy Działdowskiej 12 w obecnej dzielnicy – Leszczynki. Wcześniej, do około 1950 roku, zabytek był usytuowany w sercu starej Chyloni w pobliżu plebani parafii pw. Św. Mikołaja. Mało znany jest także fakt, że jest to najstarszy gdyński pomnik, który został ufundowany przez Bractwo Najświętszego Serca Maryi w okolicy 1921 roku. Bractwo zostało zawiązane niedługo wcześniej – 11 listopada 1918 roku, należało do niego 250 parafian co stanowiło wówczas trzecią cześć ogólnej liczby mieszkańców Chyloni. Historię pomnika przybliżaliśmy wspólnie z dr. Tomaszem Rembalskim i Jarosławem Ellwartem uczestnikom spaceru zorganizowanego przez Kaszubskie Forum Kultury w 2018 roku. W ostatnich tygodniach pomnik został poddany gruntownej renowacji i wpisany do rejestru gdyńskich zabytków. Stało się to dzięki inicjatywie Stowarzyszenia „Nasze Leszczynki”, ofiarności mieszkańców Leszczynek i Chyloni, finansowemu wsparciu Gminy Gdynia oraz pomocy parafii pw. Św. Józefa. Całość projektu koordynowali: Izabela i Robert Nieżorawscy.

czytaj całość »
Odkryli diament 0
Odkryli diament

O Annie Łajming

Odkryli diament

 

W 2016 roku publikowałem artykuł związany z Anną Łajming w pracy monograficznej pod redakcją Adeli Kuik-Kalinowskiej – Zapisane i ocalone. Twórczość literacka Anny Łajming. Chciałem go przypomnieć w lipcu br. w kolejną rocznicę śmierci znanej, kaszubskiej pisarki, ale w natłoku obowiązków nie zrealizowałem tego pomysłu. Co pewien czas powracam do twórczości Anny Łajming, dlatego przypominam go już teraz.

czytaj całość »
Erwin Król (1935‒2020) 0
Erwin Król (1939‒2020)

Przewędrowaliśmy Kaszuby…

Erwin Król (1935‒2020)

We wrześniu br. pożegnałem na witomińskim cmentarzu mojego Wujka – Erwina. Swe korzenie miał na środkowych Kaszubach - pochodził z Chmielna, ale dorosłe życie związał z Gdynią, a konkretnie z dzielnicą Witomino. Będąc nastolatkiem, to właśnie dzięki Niemu poznałem wiele miejsc na Kaszubach. Zbliżyła nas do siebie pasja wędkarska, grzybiarska i miłość do przyrody. Ciężko wymienić mi wszystkie miejsca – piękne kaszubskie jeziora i lasy, które zobaczyłem dzięki Wujkowi Erwinowi. Były ich dziesiątki.

czytaj całość »
Złoty sen / Złoté snienié 0
Złoty sen / Złoté snienié

Bajka kaszubska

Złoty sen / Złoté snienié

 

W 2020 roku obchodzimy setną rocznicę urodzin Lecha Bądkowskiego  (1920-1984)  –  pisarza,  dziennikarza,  żołnierza  Września  i  Polskich Sił  Zbrojnych  na  Zachodzie,  działacza  kaszubsko-pomorskiego,  sygnatariusza  Porozumień  Sierpniowych  i  rzecznika  MKS-u  podczas  strajku w Stoczni Gdańskiej w 1980 roku. Tych ważnych składowych z życiorysie Lecha Bądkowskiego było o wiele więcej. Przytoczone powyżej są z pewnością najważniejsze. Mniej znanym faktem jest to, że Bądkowski w swej twórczości literackiej był autorem kilku bajek skierowanych do najmłodszego  czytelnika.  Skąd  taki  kierunek?  Powodów  było  kilka.  Pierwszy,  może najważniejszy – autor pisał bajki z myślą o swej córeczce – Sławinie.  To  właśnie  jej  dedykował  te  utwory.  Na  ślad  tej  historii  natrafiamy  we  wspomnieniach  Sławiny  Bądkowskiej-Kosmulskiej,  opublikowanych w książce (Nie)znane życie figuranta Lecha Bądkowskiego (2020).

czytaj całość »
O Uroczystościach Abrahamowych i wystawie o placu Kaszubskim 0
O Uroczystościach Abrahamowych i wystawie o placu Kaszubskim

Farwë Kaszëb

O Uroczystościach Abrahamowych i wystawie o placu Kaszubskim

 

5 lipca 2020 roku w programie „Farwë Kaszëb” w TVP 3 Gdańsk red. Damroka Kwidzińska przybliżyła temat dotyczący gdyńskich uroczystości związanych z postacią Antoniego Abrahama oraz plenerowej wystawy dotyczącej placu Kaszubskiego. O tych tematach miałem okazję mówić wspólnie z Marcinem Scheibe – pasjonatem historii dawnej Gdyni. Zachęcam wszystkich do odwiedzenia placu Kaszubskiego w Gdyni i obejrzenia tej ciekawej wystawy, która systematycznie powiększa się od trzech lat.

czytaj całość »
Nasz projekt przy Mściwoja 10! 1
Nasz projekt przy Mściwoja 10!

Rocznica 1920–2020

Nasz projekt przy Mściwoja 10!

 

Późnym wieczorem 22 czerwca, w przededniu rocznicy śmierci Antoniego Abrahama, na historycznej kamienicy kaszubskiej rodziny Ciarów – Henicz przy ul. Mściwoja 10 w Gdyni, został zamontowany baner nawiązujący do rocznicy powrotu do Macierzy na Pomorze 1920–2020. Inicjatorem jest Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Oddział w Gdyni oraz Kaszubskie Forum Kultury. Autorem projektu jest Małgorzata Bądkowska – absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku – właścicielka Księgarni Kaszubsko-Pomorskiej CZEC. Oprócz grafiki, na banerze zamieściliśmy cytat z twórczości Aleksandra Labudy - Droga do morza prowadzi przez serca Kaszubów / Droga do mòrza prowadzy przez serca Kaszëbów.

czytaj całość »
O kaszubskich przewodnikach turystycznych 0
O kaszubskich przewodnikach turystycznych

Farwë Kaszëb

O kaszubskich przewodnikach turystycznych

Polecam obejrzenie programu „Farwë Kaszëb” w TVP 3 Gdańsk, wyemitowanego 21 czerwca 2020 roku, w którym red. Damroka Kwidzińska przybliżyła temat dotyczący kaszubskich przewodników turystycznych – tych historycznych jak i współczesnych. Wspólnie z Tomaszem Fopke - dyrektorem Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie i Jarosławem Ellwartem - właścicielem Wydawnictwa Region, mieliśmy okazję przybliżyć ten turystyczny dział kaszubszczyzny.

czytaj całość »
Gdyńskim szlakiem - niezwykła kamienica - Mściwoja 10 11
Gdyńskim szlakiem - niezwykła kamienica - Mściwoja 10

Gdyńskim szlakiem

Niezwykła kamienica

 

Przechadzając się wielokrotnie centrum Gdyni, często mijałem przedwojenną kamienicę przy ulicy Mściwoja 10. Jest to obszar przywołujący wiele wspomnień rodzinnych i nie tylko – pełno tutaj ciekawych nawiązań do historii. Pierwsze z nich to imię pomorskiego księcia. Na tej ulicy swe miejsce miała w międzywojniu słynna drukarnia Franciszka Petrymusza, zagrabiona później przez władzę ludową. Tutaj mieściła się w latach powojennych redakcja „Dziennika Bałtyckiego” w której pracował Lech Bądkowski. Także przy ul. Mściwoja, moja rodzina – Polonia Gdańska, miała w czasie II RP siedzibę swojej firmy. Przodkowie nie bez przyczyny lokowali ją właśnie tutaj – w przedwojennej Gdyni – czuli się Polakami, odchodząc stopniowo z Wolnego Miasta Gdańska w miarę zwiększającej się dominacji żywiołu faszystowskiego w tym mieście. Dosłownie kilkadziesiąt metrów dalej w stronę ulicy Starowiejskiej jest słynne miejsce – dom rodziny Skwierczów, zwany popularnie domkiem Abrahama, ostatnie miejsce zamieszkania Antoniego Abrahama.

czytaj całość »
Oksywie w programie „Tedë jo” w TVP 3 Gdańsk 1
Oksywie w programie „Tedë jo” w TVP 3 Gdańsk

W północnej stronie Gdyni

Oksywie w programie „Tedë jo” w TVP 3 Gdańsk

 

14 czerwca 2020 roku w programie „Tedë jo” w TVP3, został wyemitowany materiał o najstarszej części Gdyni – prastarym Oksywiu. Kilka dni wcześniej, miałem okazję spędzenia twórczego popołudnia z ekipą tworzącą wspomniany program: red. Karoliną Raszeją, operatorem Józefem Miszczakiem i dźwiękowcem Pawłem Myszkierem. Wspólnie z ks. proboszczem Kazimierzem Glamą oraz ks. Grzegorzem Milochem mówiliśmy m.in. o kościele pw. Św. Michała Archanioła i średniowiecznej przeszłości Oksywia. Skrót tego materiału ukazał się tego samego dnia w wieczornej „Panoramie” TVP 3 Gdańsk.

czytaj całość »
Gdyńskie dzielnice – Oksywie 0
Gdyńskie - dzielnice Oksywie

Gdyńskie dzielnice

Oksywie

Na Òksëwsci Kãpie - Tam na dole szëmią dunë, z pianą rąbią krôj, a tu w górze płaczą zwònë, na grobów cëchi rôj. Tu kòscółk midzë grobë, jak wdowa wtulił sã, a płôszczã gò żałobę (...). W tak malowniczy sposób opisywał Oksywie w swym wierszu – lider ruchu młokaszubskiego – Aleksander Majkowski na początku XX wieku. Wspominając o historii Gdyni, utarło się powiedzenie „na początku było Oksywie”. Znalazło ono nawet odzwierciedlenie w tytule książki redagowanej przez Józefa Borzyszkowskiego, wydanej w 2004 roku z okazji 750-lecia określenia granic parafii Oksywskiej. Ta obecna dzielnica Gdyni, a dawniej samodzielna osada, to miejsce o niezwykle bogatej historii, sięgającej wiele wieków, przed osiedleniem się Słowian na tym terenie.

czytaj całość »
Cenne dary ze spuścizny Wojciecha Kiedrowskiego 0
Cenne dary ze spuścizny Wojciecha Kiedrowskiego

Wejherowskie Muzeum

Cenne dary ze spuścizny Wojciecha Kiedrowskiego

 

W ostatnim czasie miałem okazję przekazać do wejherowskiego muzeum, zbiór prasy z regionu, ukazującej się w latach 1987–2009 pochodzącej ze zbiorów Wojciecha Kiedrowskiego.

Wojciech Kiedrowski, wydawca, regionalista, syn gdyńskiego sędziego z okresu międzywojennego, zamordowanego w Piaśnicy, działacz Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, wieloletni redaktor naczelny miesięcznika „Pomerania”, założyciel wraz z żoną Renatą – Oficyny CZEC, laureat nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury w 2003 roku, był również bacznym obserwatorem zmian społecznych i bieżących problemów nurtujących Kaszubów i Pomorzan. Stąd jego pasja kolekcjonerska. Dar w postaci prasy przekazany ze spuścizny W. Kiedrowskiego obejmuje kilka zakresów tematycznych.

czytaj całość »
Lucjan Hoga – jestem z Wiczlina 3
Lucjan Hoga – jestem z Wiczlina

Gdyńscy Kaszubi

Lucjan Hoga – jestem z Wiczlina

Wiczlino jest częścią Gdyni, która w ostatnich latach bardzo mocno się zmienia. Ten proces będzie postępować, według planów rozwoju, zachodnią część miasta ma zamieszkiwać w przyszłości co najmniej kilkadziesiąt tysięcy gdynian. Całkiem nie tak dawno, bo jeszcze w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku, a więc zaledwie trzydzieści parę lat temu, mijając Chwarzno i obwodnicę Trójmiasta zaczynał się inny, spokojniejszy świat – pola obsiane żytem, pasące się krowy, rzadka jednorodzinna zabudowa, niewielki ruch samochodów oraz często słyszany język kaszubski były stałym składnikiem ówczesnego, wiczlińskiego krajobrazu. Stopniowe zmiany zaczęły postępować w końcówce ubiegłego tysiąclecia, by nabrać na sile i dynamice w ostatniej dekadzie. O najstarszych mieszkańcach Wiczlina, historii tego miejsca oraz zmieniającym się świecie dowiaduje się podczas rozmowy z Lucjanem Hogą – rodowitym mieszkańcem tej obecnej dzielnicy Gdyni.

czytaj całość »
Ubierz słupka w Gdyni – po kaszubsku! 0
Ubierz słupka w Gdyni – po kaszubsku!

Dzień Dziecka

Ubierz słupka w Gdyni – po kaszubsku!

 

W niedzielę poprzedzającą Dzień Dziecka za sprawą Gdyni Rodzinnej odbyła się ciekawa akcja – przystrajania słupków miejskich przy placu Kaszubskim i ulicy Świętojańskiej. My oczywiście nie mogliśmy przygotować innej oprawy niż kaszubskiej, szczególnie że obok spoglądał na nas Antoni Abraham na tle kaszubskich flag. Łącznie ozdobiliśmy trzy słupki – w imieniu Księgarni Kaszubsko-Pomorskiej CZEC, Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Oddziału w Gdyni i Kaszubskiego Forum Kultury. Nazwaliśmy je: Stolëm, Damroka i Pùrtk.

czytaj całość »
Kolejna tablica o historii Oksywia 0
Kolejna tablica o historii Oksywia

Ważne prace

Kolejna tablica o historii Oksywia

 

W zeszłym roku wspieraliśmy ważną inicjatywę przygotowując tekst i opracowanie graficzne tablicy informacyjnej przy kościele pw. Św. Archanioła w Gdyni-Oksywiu. To miejsce jest niezwykle ważne dla historii Gdyni i szerzej Kaszub – to obszar dawnego grodziska, a obecnie jednego z najstarszych kościołów na Pomorzu, mającego swe korzenie w XIII wieku. Pobliski cmentarz to „ostatni port” wielu zasłużonych postaci Kaszub.

czytaj całość »
Wspomnienie Renaty Kiedrowskiej - o naszym przyjacielu Lechu Bądkowskim 0
Wspomnienie Renaty Kiedrowskiej - o naszym przyjacielu Lechu Bądkowskim

Wspomnienie Renaty Kiedrowskiej

O naszym przyjacielu

 

Jednym z najbliższych współpracowników Lecha Bądkowskiego w społeczności kaszubskiej był Wojciech Kiedrowski – wieloletni redaktor naczelny miesięcznika „Pomerania”, wydawca i działacz kaszubsko-pomorski, który odszedł do wieczności w 2011 roku. Przez wiele lat w działalności kaszubskiej wspierała go małżonka – Renata Kiedrowska. W roku 100. rocznicy urodzin Lecha Bądkowskiego, spotykam się w jej kartuskim domu, aby zebrać wspomnienia o tej ciekawej postaci.

czytaj całość »
do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper Premium