Wyniki wyszukiwania

Dramat Lecha Bądkowskiego

Sąd nieòstateczny w Gduńskù

3 lutego 2020 roku na scenie gdańskiego Wybrzeża, Teatr Amatorski Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego przedstawił dramat autorstwa Lecha Bądkowskiego – Sąd nieòstateczny w reżyserii Felicji Baska-Borzyszkowskiej. Autorem przekładu sztuki na język kaszubski jest Zbigniew Jankowski. Była to kolejna odsłona obchodów 100. rocznicy urodzin Lecha Bądkowskiego. Przeszło dekadę temu – w 2009 roku, sztuka została wystawiona gdańskim Teatrze „Miniatura”. Wówczas działo się to w Roku Lecha Bądkowskiego, ustanowionym przez Radę Naczelną Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. W 2009 roku pisałem o tym w miesięczniku „Pomerania” nr 6/2009, najciekawsze są słowa Lecha Bądkowskiego z wywiadu przeprowadzonego w 1980 roku przez Alinę Kietrys.

Wieczór w Św. Janie

Gdańska inauguracja Roku Lecha Bądkowskiego

31 stycznia 2020 roku w kościele Św. Jana odbyła się inauguracja Roku Lecha Bądkowskiego w Gdańsku. Nadbałtyckie Centrum Kultury przygotowało ciekawy program, nawiązujący do tej zasłużonej Postaci. Uroczystość otworzył krótki film ze zbiorów Europejskiego Centrum Kultury odnoszący się do wydarzeń Sierpnia `80 i udziału Lecha Bądkowskiego jako rzecznika Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego oraz sygnatariusza Porozumień Sierpniowych. Nie bez przyczyny w tym właśnie miejscu, wystąpienia zostały poprzedzone "Pieśnią Gdańskich Polaków" w wykonaniu Chóru Discantus pod batutą dr. Sławomira Bronka. Przewodnikiem i narratorem podczas uroczystości był prezes Instytutu Kaszubskiego – prof. dr hab. Cezary Obracht-Prondzyński.

Gdańska uroczystość

Tramwaj im. Lecha Bądkowskiego

30 stycznia 2020 roku, miałem okazję uczestniczyć w Gdańsku w uroczystości nadania imienia Lecha Bądkowskiego jednemu z nowych tramwajów (Pesa Jazz Duo o numerze bocznym 1059). Była to kolejna, tym razem gdańska odsłona związana z obchodami 100. rocznicy urodzin Lecha Bądkowskiego. Uroczystość odbyła się na przystanku tramwajowym przy ul. 3 maja, nieopodal gmachu Urzędu Miejskiego w Gdańsku. Uczestniczyli w niej prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz, wiceprezydent Piotr Borawski, Maciej Lisicki – prezes Spółki Gdańskie Autobusy i Tramwaje, gdańscy radni, członkowie Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego i Klubu Studenckiego "Pomorania" oraz rodzina patrona na czele z jego córką – Sławiną Kosmulską.

Rok Lecha Bądkowskiego w Gdańsku

Książka o ojcu

W styczniu obchodzimy setną rocznicę urodzin Lecha Bądkowskiego – pisarza, żołnierza i obywatela, jak głosi jego epitafium na gdańskim cmentarzu Srebrzysko. W końcu 2019 roku Rada Miasta Gdańska przyjęła uchwałę o ustanowieniu roku 2020 – Rokiem Lecha Bądkowskiego, podkreślając zasługi tego honorowego obywatela stołecznego pomorskiego miasta.

W różnych częściach Pomorza zaplanowano już różnego typu przedsięwzięcia związane z tym ciekawym i zasłużonym człowiekiem. W ostatnich latach ukazało się kilka książek poświęconych Lechowi Bądkowskiemu, a niektóre z jego publikacji doczekały się wznowień. Zaprezentowano kilka wystaw, mogliśmy też uczestniczyć w wielu konferencjach i spotkaniach dotyczących tej postaci. Większość tych wydarzeń działa się w roku 2009, który Rada Naczelna ZKP ustanowiła Rokiem Lecha Bądkowskiego. Poza tym okresem przedsięwzięć upamiętniających tego wielkiego człowieka, jego wykraczające daleko w przyszłość myślenie i idee kaszubsko-pomorskie, było już o wiele mniej, organizowała je zazwyczaj rodzina oraz niewielka grupa osób.

Ważna rocznica

Gdynia – Lechowi Bądkowskiemu

24 stycznia 2020 roku minęła setna rocznica urodzin Lecha Bądkowskiego (1920–1984) – żołnierza Września, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, cichociemnego, działacza kaszubsko-pomorskiego, współzałożyciela Zrzeszenia Kaszubskiego w 1956 roku, publicysty, pisarza, rzecznika "Solidarności" i sygnatariusza Porozumień Sierpniowych oraz orędownika Polski samorządnej. Jego życiorys mógłby z pewnością posłużyć jako materiał filmu sensacyjnego. Dla nas, Kaszubów i szerzej Pomorzan to jedna z najważniejszych postaci ruchu kaszubsko-pomorskiego II połowy XX wieku, jeden z głównych ideologów tego nurtu. Lech Bądkowski pozostawił po sobie bardzo wiele dokonań, zarówno tych materialnych jak i funkcjonujących w sferze idei i ducha. Te drugie z pewnością są ważniejsze, bo stanowią inspirację do działania kolejnych pokoleń.

Król Kaszubów

Wolność ducha, serca i umysłu – rzecz o Ks. Hilarym Jastaku

17 stycznia w kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni została odprawiona msza św. intencji Ks. Prałata Hilarego Jastaka w 20. rocznicę Jego śmierci. Poprzedzono ją złożeniem kwiatów pod pomnikiem Króla Kaszubów, który usytuowany jest w pobliżu parafii. W mszy św. uczestniczyło wielu parafian oraz wszystkich tych, którzy z racji wielowymiarowej działalności Ks. Jastaka, mieli z Nim okazję współpracować i budować wspólne kontakty – żołnierzy Armii Krajowej i Szarych Szeregów, członków gdyńskiego oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, gdyńskich zakładów pracy skupionych wokół NSZZ "Solidarność", dawnej Scholi, Fundacji Pomorskiej Inicjatywy Historycznej oraz przedstawicieli władz centralnych i samorządowych. Mszę św. celebrował proboszcz ks. Jacek Bramorski, który w swym kazaniu zawarł pewną syntezę działalności Ks. Jastaka. Po mszy św., w Kaplicy Św. Jana odsłonięto również miejsce pamięci poświęcone Księdzu Prałatowi, a następnie złożono kwiaty i wspólnie modlono się przy znajdującym się na terenie parafii grobie Kapelana.

Bogactwo Kaszub

Haft kaszubski

Jednym z bardziej rozpoznawalnych symboli związanych z Kaszubami jest z pewnością haft kaszubski – mocno rozpowszechniona dziedzina sztuki ludowej tego regionu. W ostatniej dekadzie ponownie uczymy się doceniać wartość rękodzieła, zwłaszcza regionalnego i często unikalnego. Cieszący się wciąż rosnącą popularnością haft ludowy, zasługuje na szczególną uwagę w tej kwestii. Przeszłość to jedno, ale z pewnością haftu kaszubskiego nie powinno się zamykać w dzisiejszych czasach zaledwie w ramach historii i etnografii. Różne odmiany haftu kaszubskiego znajdują obecnie zastosowanie w nowoczesnym wzornictwie tworząc nową gałąź zwaną popularnie etnodesignem.

Co wspólnego mają ze sobą słoma, rzeka i koronkowe gacie?

Poznaj etymologię nazwy Swornychgaci

Polska jest bogata w miejscowości o zaskakujących nazwach – trudnych do wypowiedzenia, szokujących, często śmiesznych oraz mających ciekawą etymologię. Na pomorskiej mapie znajdziemy wieś Swornegacie. Skąd wzięła się ta nazwa, od jak dawna jest używana i jaka jest jej etymologia? Poznaj Swornegacie bliżej i zapragnij je odwiedzić!

Haft kaszubski

Wernisaż kaszubskiej złotnicy

19 grudnia 2019 roku miałem okazję uczestniczyć w finale kursu haftu złotogłowia kaszubskiego w Kaszubskim Forum Kultury. Jest to najstarsza i najbardziej wymagająca technicznie, odmiana haftu kaszubskiego. W dawnych czasach, te piękne kompozycje haftu zdobiły czepce bogatych pań z Kaszub. Dziś, to wzornictwo znajdziemy także na współczesnych częściach kobiecej i męskiej garderoby oraz dodatkach do nich. W zeszłym roku, torebkę zdobioną wspomnianą odmianą kaszubskiego rękodzieła - autorstwa Anny Prill - otrzymała księżna Kate (księżna Cambridge), podczas wizyty w Pomorzu. Ze wszystkich szkół haftu kaszubskiego, złotnica to zdecydowanie moja faworytka w tej kwestii.

Dla młodszych i starszych

Audiobook Bajki Gdyńskie / Gdińsczé bôjczi

Na początku grudnia 2019 roku ukazał się audiobook Bajki gdyńskie / Gdińsczé bôjczi, przygotowany na podstawie utworów Krzysztofa Wójcickiego. Wydawcą jest mój macierzysty, gdyński part Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. Kilka miesięcy temu zaprosiłem do tego projektu moich przyjaciół z kaszubskiego, po części dziennikarskiego świata – Magdalenę Kropidłowską (dawniej Radio Gdańsk, a obecnie Studio Fiolet), Tatianę Slowi (Radio Gdańsk) oraz Dariusza Majkowskiego (dawniej Radio Kaszëbë oraz "Pomerania").

Premiera filmu

Scynanié kani w Kartuzach

22 listopada 2019 roku w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach odbyła się premiera filmu dokumentalnego w reżyserii Andrzeja Dudzińskiego, nawiązującego do prastarego zwyczaju kaszubskiego – ścinania kani, kultywowanego do dziś w wielu miejscowościach. Miałem okazję dołożyć w tym obrazie swoją skromną cegiełkę, obok wielu ciekawych postaci z naszego kaszubskiego świata – etnografów, nauczycieli, artystów, regionalistów, dziennikarzy, pisarzy i samorządowców.

Królewiónka w Pałacu

Miłe podziękowania ze Słupska

Dzisiaj, otrzymaliśmy miłe podziękowania ze Szkoły Podstawowej w Słupsku - to pokłosie kolejnej edycji tej ciekawej i ważnej imprezy w 2019 roku i związanych z nimi postaciami: Wandy Kiedrowskiej i Danuty Pioch. Miałem okazję w 2015 roku być organizatorem jednej z edycji Dyktanda w mojej rodzinnej Gdyni. Z tego względu, mam pewne pojęcie o trudzie, który się z tym łączy. Z perspektywy lat, uważam że tegoroczne dyktando w Słupsku to jedna z bardziej udanych edycji tej imprezy, zarówno jeśli chodzi o sprawy techniczne, ale też i atmosferę.

Kaszubski biskup

Ks. Konstantyn Dominik – nadzwyczajna zwyczajność

Konstantyn Dominik urodził się 7 listopada 1870 roku w Gnieżdżewie (teren ówczesnych Prus Zachodnich, obecnie powiat pucki) w parafii swarzewskiej. Jego ojciec Michał był rolnikiem i jednocześnie piastował urząd sołtysa w Gnieżdżewie. Matka Anna, z domu Derc, zmarła, gdy jej syn miał dwa lata. Po śmierci żony, ojciec Konstantyna ożenił się z jej siostrą Marcjanną. W rodzinie Dominików na świat przyszło dwanaścioro dzieci.

Ponad życie, ponad śmierć, ponad siebie samych

66 Kaszubski Pułk Piechoty i mjr Leon Kowalski

19 października 2019 roku w Gdyni odbyła się uroczystość odsłonięcia nazwy Placu im. 66 Pułku Kaszubskiego. Jest to pewne podsumowanie działań w Gdyni związanych z tą legendarną formacją wojskową. Działania te trwają blisko dekadę i polegają na przywróceniu pamięci o dzielnych żołnierzach 66 Kaszubskiego Pułku Piechoty im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, która była niszczona w czasach PRL-u. Nie działo się to bez przyczyny. Pamięć o marszałku Józefie Piłsudskim zacierano w tym czasie, często graniczyło to z absurdem. Pojawiający się w nazwie Pułku – przymiotnik "kaszubski", także z pewnością nie wzbudzał zachwytu ówczesnych władz, które starały się sprowadzić wszystko co kaszubskie do rangi przaśnego folkloru, ograniczając inne, ważne dziedziny.

Był las, będzie las...

Dwa lata po nawałnicy

W sierpniu 2019 roku, Radio Gdańsk przez kilka dni emitowało cykl nawiązujący do tragicznej nawałnicy, która spustoszyła sporą część Kaszub w 2017 roku. Miałem okazję uczestniczyć w jednej z audycji prowadzonej przez dziennikarza Roberta Grotha. Wspólnie z dh. Andrzejem Rodą z OSP Sulęczyno oraz dh. Tadeuszem Darhaczem z OSP Chwaszczyno wspominaliśmy nasze działania sprzed dwóch lat. Program wzbogacono wywiadami, których udzielaliśmy w 2017 roku.

W kartuskich stronach

Dar dla Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach

16 sierpnia 2019 roku za sprawą Renaty Kiedrowskiej – małżonki kaszubskiego redaktora i wydawcy – Wojciecha Kiedrowskiego, miałem okazję przekazać do Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach dwie cenne pozycje. Są nimi książki: Karthaus und die Karthäuser Schweiz Wilhelma Schwandta z 1913 r. i młodsza pozycja wydawnicza Die Kreis Karthaus ein westpreuβisches Heimatbuch Wilhelma Brauera. Obie publikacje, pieczołowicie przechowywane przez Renatę Kiedrowską, jako pamiątki po swoim mężu Wojciechu, trafiły do zbiorów Muzeum Kaszubskiego. Artefakty mają ogromną wartość historyczną, a także sentymentalną. Zawarte w nich odręczne autografy Wojciecha Kiedrowskiego i Wilhelma Brauera są wspaniałym dowodem istnienia wybitnych postaci historycznych w Kartuzach.

Rok obrzędowy na Kaszubach

Czas żniw i dożynek

Lato dla większości z nas to czas urlopów i odpoczynku. Dla rolników, to okres najbardziej intensywnej pracy. Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat obraz pracy na wsi bardzo się zmienił. Dawne zwyczaje związane z czasem żniw i dożynkami przedstawiam w niewielkim zarysie, licząc że dla czytelników naszego bloga będzie to ciekawa wędrówka w czasie.

Lato z radiem

Na kaszubskiej Nordzie

Któż z nas, nie zna audycji radiowej "Jedynki" – Lato z Radiem? Charakterystyczny rytm utworu Polka Dziadek rozpoczynający ten program to jedno z wakacyjnych wspomnień mojego dzieciństwa. Od tego czasu minęło już kilka dziesięcioleci, mocno zmienił się otaczający nas świat oraz to, co słyszymy w stacjach radiowych. Audycję Lato z Radiem możemy jednak wciąż usłyszeć w "Jedynce". 19–20 lipca br. ekipa Lata z Radiem zagościła w Pucku.