Pomorska debata o kulturze to projekt, który od 2013 r. jest realizowany przez Instytut Kaszubski wspólnie z kilkoma innymi partnerami: instytucjami kulturalnymi.

Dotychczas podejmowana problematyka zróżnicowania kulturowego zostaje wzbogacona ‒ za sprawą rekomendowanej do druku pozycji ‒ o kwestie dotyczące mniejszości etnicznych, dzięki którym obszary ich zamieszkania nabierają charakteru pogranicza. Proponowana tematyka jest obecna w dyskursie naukowym, jednak w recenzowanej publikacji są prezentowane nowe zjawiska społeczne mające konsekwencje dla edukacji, a zwłaszcza dla edukacji międzykulturowej. Autorzy tekstów zamieszczonych w zbiorze kategorię pogranicza ‒ w różnych kontekstach ‒ uczynili głównym tematem podjętych rozważań.

W niniejszej książce zaprezentowano wyniki etnologicznych badań terenowych prowadzonych w latach 2008-2011, których inicjatorkami były dr Anna Weronika Brzezińska (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) oraz dr Anna Drożdż (Uniwersytet Śląski w Cieszynie). Realizacja projektu była próbą odpowiedzi na pytanie, czym jest dla współczesnych mieszkańców regionu dziedzictwo kulturowe.

Przedmiotem pogłębionej refleksji Autora, opartej także na badaniach socjologicznych, są zmiany w tożsamości kulturowej Kaszubów i rodzinie kaszubskiej. Kultura etniczna Kaszubów podlega silnemu naporowi procesów globalizacyjnych, wobec których jest stroną zdecydowanie słabszą. Coraz wyraźniej widać „pęknięcie” międzypokoleniowej tradycji w kontynuacji wielu elementów odrębności kultury kaszubskiej, „modelu” pobożności, zwyczajów, wierzeń i zachowań rytualnych.

Wielkie Pomorze rozpoczyna się od małej ojczyzny. Od emocjonalnego uświadamiania sobie własnego domu i jego najbliższego otoczenia: drzewa, kamienia, wody. Potem perspektywa się rozszerza... Zaczyna się myśleć o okręgu, pobliskich miastach i regionie w kategoriach jedności historycznej i kulturowej. Myśl o Wielkim Pomorzu nie prowadzi do wyłączenia z ojczyzny czy poczucia narodu. To raczej decyzja o zanurzeniu się w świat przeszłości, aby go możliwie w pełny sposób przeżywać tu i teraz.

Książka Kaszubszczyzna. Pedagogicznie o języku i tożsamości wpisuje się w tradycję gdańskich badań nad kaszubszczyzną i nad doświadczeniami językowymi, społecznymi oraz edukacyjnymi Kaszubów, które – dokładnie tak samo jak doświadczenia innych mniejszości etnicznych i narodowych – są trudne, skomplikowane i po wielekroć waloryzowane dziejami historycznymi, zmianą granic, zmianą państwowości itp.

Kolejne studia poświęcone założonemu problemowi kaszubskiej tożsamości i jej przemianom. We wprowadzeniu autorka przedstawia założenia teoretyczno-empiryczne, a trzeba podkreślić, że praca oparta jest na obszernych i pogłębionych badaniach socjologicznych.

"Nazwy własne w świadomości jednostkowej i grup społecznych wiążą się z różnymi poziomami władania językiem - ściśle językowym, komunikacyjnym i kulturowym", a ich stosowanie "odzwierciedla właściwości pozajęzykowych obiektów, ale jest też zorientowane podmiotowo i ujawnia różne aspekty oglądu świata istotne z punktu widzenia użytkowników i ich światopoglądów".