Pokazać język

W roku 1986 Günter Grass wyjechał do Indii na wielomiesięczny pobyt między mieszkańcami Kalkuty. Z bengalskiej metropolii i wielu innych miejsc na subkontynencie przywiózł obfity plon zgromadzony w tomie Pokazać język (1988): nadzwyczaj plastyczny zapis autorskich doznań, obserwacji i refleksji, 12-częściowy poemat oraz cykl ilustracji - 16 z nich jest reprodukowanych w tym wydaniu. Jak głosi legenda, bogini Kali pokazała język na znak zawstydzenia, bo w morderczym szale omal nie zabiła swego boskiego małżonka Śiwy. W książce Grassa pokazywanie języka to zawstydzona reakcja przybysza z Europy na rzeczywistość współczesnych Indii, która fascynuje i przeraża. Pośród bujnej roślinności i kamiennych pustkowi, chylących się ku upadkowi wspaniałych świątyń i tysięcy slumsów, pośród mieszkańców pałacowych rezydencji i bezdomnych nędzarzy autor stara się pojąć codzienność i odświętność tego kraju, jego udręki i marzenia. Zapowiada, że Kalkuta, siedlisko niewyobrażalnej biedy i poniżenia, będzie odtąd dla niego miarą wszystkich rzeczy.