Publikacja Grzegorza Rogowskiego, pasjonata historii Nowego nad Wisłą. Składa się z trzech części zawierających: dokładne opracowanie na temat procesów o czary (konteksty, procedury, metody), dodatki (m.in. protokoły z przesłuchań oskarżonych) oraz skany przedstawiające m.in. archiwalne dokumenty oraz współczesne zdjęcia miejsc wspomnianych w książce.

Praktycznie od zawsze ludzie starali się znaleźć pośród swoich społeczności osoby, wobec których można było kierować niezadowolenie i wrogość. To ich obecność miała tłumaczyć zło, które spotyka innych. W starożytności byli to chrześcijanie. W wiekach średnich i czasach późniejszych ostracyzm spotkał heretyków, Żydów oraz osoby, wobec których postawiono zarzut czarostwa. Elementem skutecznie podsycającym niechęć był strach.

(fragment rozdziału Dlaczego dobrze mieć kozła ofiarnego)

Spis treści 

Procesy o czarostwo

Ludit in humanis divina potentia rebus  

Dlaczego dobrze mieć kozła ofiarnego  

Narzędzia ideologiczne 

Skąd ten diabeł?  

Dlaczego kobieta?  

Konstytucja z 1543 roku i zapis nowskiego protokolanta  

Przyczyny tak zwanych polowań na czarownice 

Dlaczego Nowe?   

Wymiar sprawiedliwości i skład sędziowski 

Kim były oskarżane osoby?  

Pomówione i powołane

Przebieg procesów  

Ordalia, czyli sądy boże

Transport i beczka 

Czas na tortury, zwane też bolesnymi przesłuchaniami  

Egzekutor świętej sprawiedliwości 

Zadawane pytania 

Publiczna egzekucja: stos  

Technika palenia 

Pręgierz i wyświecanie  

Koszty związane z procesem  

Pakt z diabłem zwany cyrografem 

Nie taki diabeł straszny, czyli pierwsze spotkanie  

Łysa Góra, wcale nie łysa i niekoniecznie góra  

Terminy spotkań

Środki transportu  

Przebieg sabatów, zwanych przez niektórych synagogą 

Czas zabawy 

Grzech cielesny lub nieczysty, zwany też obcowaniem lub pospolitowaniem 

Od jakiego czasu korzysta z usług diabła i jakie czyni szkody 

Poślednie, ważne i królowe, czyli rzecz o gradacji czarownic

Sposób na diabła

Nie każda powołana będzie sądzona, czyli rzecz o paniach 

Pan Bóg oraz Matka Boska, czyli Wysoki i Szeroka  

Sakrament spowiedzi  

Pisownia nazwisk, a rzetelność protokolantów  

Podsumowanie

Dodatki

Dodatek numer 1. Protokoły przesłuchań osób oskarżonych o czarostwo, stających przed nowskim sądem.   

Dodatek numer 2. Protokół z przesłuchania Anny Wincentki z 6, 7 i 8 maja 1718 roku.

Dodatek numer 3. Protokół z przesłuchania Marty Stępkowej z 28–29 lipca 1706 roku.

Dodatek numer 4.  Powołania.

Dodatek numer 5.   Osoby, których dotyczą nowskie protokoły z lat 1689–1747.

Dodatek numer 6.  Terminy spotkań przedstawicieli nowskiego wymiaru sprawiedliwości z osobami oskarżonymi o czarostwo (w ich czasie miało miejsce: przepytywanie, pławienie, tortury, składanie zeznań) w latach 1689–1747.

Dodatek nr 7.  Osoby związane z procesami, wymienione w nowskich protokołach.

Dodatek nr 8.  Wybrane wyrazy i zwroty łacińskie występujące w dokumentach procesowych. Nazwy miesięcy znajdowane w tekstach. Podstawowe liczebniki w języku łacińskim.

Dodatek nr 9.  Wyjaśnienia wyrazów staropolskich występujących w protokołach procesowych oraz w tekście opracowania.  

Dodatek nr 10.  Skróty stosowane przez notariuszy. 

Dodatek nr 11. Miejscowości, wsie, przysiółki, przydatki i kolonie, nazwy jezior oraz nazwy własne występujące w dokumentach procesowych.   

Dodatek nr 12.  Urzędnicy miejscy  Bibliografia 

Spis fotografii