Antologiô kaszëbsczi dramë. Spòd strzechë na binã

Pod koniec 2011 roku pojawiła się na rynku czytelniczym antologia dramatu kaszubskiego Spòd strzechë na binã, którą przygotowała Bożena Ugowska. Zbiór stanowi reakcję na brak tekstów dramaturgicznych napisanych po kaszubsku, ma wypełnić tę lukę, z drugiej strony propaguje model kaszubskiego dramatu, który odciska się w repertuarze zespołów teatralnych. Najnowszy zbiór kaszubskichdramatów zawiera utwory Stefana Bieszka, Tobie Òjczëzno, Jana Piepki Chòróbskò, Jana Rompskiego Jô chcã na swiat, Pawła Szefki Wrëjôrze jidą, Stefana Fikusa Strach, tegoż autora Gwiôzka z Lëzëna, Klemensa Derca Figle gniéżdżewsczich gbùrów, Leona Roppla Żeglarz złocistego słońca oraz Stanisława Jankego Jak Kùlombószów Krësztof Amerikã wëkrił. Jest to bogata reprezentacja kaszubskiej tradycji dramaturgicznej. Mamy tutaj wszak zrzeszeńca Bieszka i Rompskiego, mamy działających w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych Szefkę i Derca, mamy wreszcie dramaty z lat późniejszych: Roppla, Fikusa i Jankego. Ten przegląd chronologiczny częściowo zazębia się z podstawowymi tendencjami tematycznymi kaszubskiej dramaturgii, a więc z nurtem historycznym (Bieszk, Roppel), społeczno-obyczajowym (Piepka, Rompski, Fikus) i obrzędowym (Szefka, Derc). Dobremu samopoczuciu podczas czytania sprzyja wysoka jakość sztuk Rompskiego czy Piepki, którzy świetnie sobie radzą z budowaniem konfliktów scenicznych, używają jędrnego języka i dotykają problemów niewydumanych, a znanych wielu Kaszubom. Odbiorcy o tradycyjnych upodobaniach estetycznych także znajdą w omawianej tutaj antologii miłe im komponenty: atrakcyjnie przedstawioną obrzędowość u Szefki i Derca, trafnie przywołane, a obecnie zapominane zachowania i zwroty ze środowiska wiejskiego. Wreszcie i nauczyciele poszukujący scenariusza na szkolne przedstawienie w języku kaszubskim mogą śmiało sięgnąć po patriotyczno-wychowawczego Bieszka albo idealistyczno-moralizatorskiego Roppla. Wśród utworów zbioru pojawiają się ilustracje Joanny Koźlarskiej, które ożywiają nieco publikowane teksty, mogąc się nawet stać swoistą podpowiedzią inscenizacyjną dla przyszłych realizatorów. Antologiô kaszëbsczi dramë. Spòd strzechë na binã trafi do wielu czytelników, że znajdzie się na półce bibliotecznej w wielu szkołach, w których naucza się języka kaszubskiego. Powinna się również znaleźć w prywatnych i domowych biblioteczkach.