Gdańsk ’45. Propaganda. Opanowanie Pomorza Gdańskiego przez Armię Czerwoną

Książka ukazuje, w jaki sposób politycznie sterowano obrazem walk Armii Czerwonej z niemieckim Wehrmachtem na Pomorzu, prowadzonych w ramach Operacji Wschodniopomorskiej i szczególnie podczas walk o Gdańsk w marcu 1945 r. Autor szeroko omawia działania celowo wykrzywiające postrzeganie wojny przez żołnierzy, wykorzystując także materiały zgromadzone w rosyjskich archiwach wojskowych, do jakich miał dostęp przed 2014 r. Wykorzystuje przy tym liczne dokumenty z epoki, ulotki, prasę wojskową i cywilną, audycje radiowe oraz produkcje filmowe. Tworzy w ten sposób podstawy do skutecznej demitologizacji powojennej opowieści o „wyzwoleniu”  wschodniego Pomorza przez czerwonoarmistów.

To zupełnie inna wojenna opowieść, niż te które znany z czasów PRL - to swoista wiwisekcja wojny, naukowa i historyczna. Liczą się daty, rozkazy, suche fakty, dokumenty, także te radzieckie, oraz korelacje działań wojennych oraz sowieckiej propagandy. Nie ma tu raczej zwykłych ludzi - są dowódcy, żołnierze i znienawidzony wróg. Jest też Pomorze Wschodnie - dla sowietów "prekliata giermania", którą należało wypalić żywym ogniem i zetrzeć z powierzchni ziemi unieważniając jej dziedzictwo i biorąc odwet za całe niemieckie zło na mieszkańcach. Stąd zgliszcza Szczecinka, Koszalina, Kołobrzegu, Słupska, Bytowa, Miastka, Lęborka i przede wszystkim Gdańska. Stąd tysiące zgwałconych kobiet i deportowanych na wschód mężczyzn. Nie bez powodu nasi przodkowie na pytanie o II wojnę światową, emocjonalnie wspominali przede wszystkim straszną zimę i wiosnę 1945 roku. Ale o tym milczą archiwalia... To także opowieść o dwóch obliczach wojny - tym rzeczywistym, przerażająco okrutnym i tym propagandowym, wykorzystywanym przez służby polityczne do budowania narracji o wyzwoleńczej misji człowieka radzieckiego, który składając daninę krwi przyniósł Polsce nową, proletariacką wolność.

Spis treści

Wstęp
Sowiecka doktryna propagandowa wobec wojny z Niemcami 
Przygotowania do wojny 
Wolta w obliczu konfliktu 
Przemiany od obrony do ofensywy 
Apogeum zemsty i powrót internacjonalizmu 
Narzędzia propagandowe stosowane wobec wojska 
Powszechność prasy, broszur i druków ulotnych 
Nowinki techniczne – obraz i dźwięk 
Funkcjonowanie struktur indoktrynacyjnych frontu 
Gazeta „Frontowaja Prawda” 
Operacja wschodniopomorska w raportach Sowinformbiura 
Działania wstępne 
Atak rozcinający 
Osiągnięcie strefy podmiejskiej 
Walki na podejściach 
Atak na miasta 
Opanowanie Gdańska na łamach gazety „Krasnaja Zwiezda” 
Propaganda w centralnej gazecie wojskowej 
Struktura gazety w latach 1941–1945 
Zarządzenia władz 
Komunikaty informacyjne 
Korespondencje z frontu 
Ilustracje 
Informacje o Polsce 
Inne działania propagandowe 
Zdobycie Sopotu, Gdyni i Gdańska w korespondencjach dla gazety „Prawda” 
Korespondenci wojenni gazety „Prawda” 
Korespondencje: na podejściach do Gdańska 
Między Gdynią i Gdańskiem 
Dzień w Sopocie 
Pod Gdańskiem 
Gdynia 
Bitwa o Gdańsk 
Opisy walk o Gdańsk w innych tytułach prasy codziennej 
„Komsomolskaja Prawda” 
„Izwiestia” 
„Stalinskij Sokoł” 
Fotokorespondenci nad Bałtykiem 
Z aparatami w ruinach miast 
Zdjęcia wykonane po walkach 
Zdobycie Gdańska w kronikach filmowych i radiu 
Rola filmu w propagandzie wojennej 
Grupa filmowa 2. Frontu Białoruskiego 
Film Na Pomorzu 
Komunikaty radiowe 
Opisy walk w ulotkach i tekstach gazety dywizyjnej 
Przygotowanie do starć w miastach 
Relacje z walk ulicznych 
Bohaterowie i kłopoty z dyscypliną 
Kreowanie gdańskiego mitu wojennego 
Polskie flagi nad Gdańskiem 
Mitologizacja w dokumentacji nagrodowej 
Zakończenie 
Summary 
Streszczenie
Wykaz skrótów 
Bibliografia 
Indeks osobowy 
Indeks nazw miejscowych 

Publikacja wydana przez: Wydawnictwo Region, Muzeum Stutthof w Sztutowie i Dom Wydawniczy Księży Młyn.