Historia Kaszubów w dziejach Pomorza. W Królestwie Pruskim i Cesarstwie Niemieckim (1815-1920), Tom III, część 1, wydany przez Instytut Kaszubski. Każdy z przygotowanych tomów realizuje wspólnie wypracowane cele, zachowując indywidualny charakter. Integralną część stanowią liczne ilustracje – fotografie, reprodukcje dokumentów, materiały prasowe etc.! Wszystkie części zostały zrecenzowane przez dwóch specjalistów z zakresu danej epoki.

Niniejszy tom Vademecum dotyczy dziejów ruchu kaszubsko-pomorskiego. Trudno bowiem zrozumieć najnowszą historię Kaszubów, rozwój kultury kaszubskiej, ale też zmiany zachodzące z minionych dwóch stuleciach na Pomorzu bez uwzględnienia fenomenu, jakim bez wątpienia był i pozostaje regionalny ruch kaszubski. Nie jest on tylko efektem aktywności Kaszubów i ich liderów, ale także doprowadził do tego, kim są Kaszubi, jakie jest ich współczesne oblicze, tożsamość, kultura i poczucie wspólnoty.

Książeczka Kaszuby giną omawia nie tylko wielką własność ziemską na Kaszubach, ale co ciekawe, sporo miejsca zajmuje tu charakterystyczna dla tego regionu drobna szlachta kaszubska. Względem tej grupy społecznej Kościński zamieścił kilka bardzo trafnych spostrzeżeń, które bardzo szybko zostały podchwycone przez innych publicystów.

Przedmiotem pogłębionej refleksji Autora, opartej także na badaniach socjologicznych, są zmiany w tożsamości kulturowej Kaszubów i rodzinie kaszubskiej. Kultura etniczna Kaszubów podlega silnemu naporowi procesów globalizacyjnych, wobec których jest stroną zdecydowanie słabszą. Coraz wyraźniej widać „pęknięcie” międzypokoleniowej tradycji w kontynuacji wielu elementów odrębności kultury kaszubskiej, „modelu” pobożności, zwyczajów, wierzeń i zachowań rytualnych.

Najnowszy tom Vademecum Kaszubskiego ujmuje zjawiska kulturowe związane z teatrem kaszubskim (utwory zaprezentowane na scenie w języku kaszubskim). Kaszubski teatr wywodzi się z trzech źródeł: z dawnych obrzędów, których część przetrwała do dziś i znalazła odzwierciedlenie w scenariuszach widowisk wiążących się ze ścinaniem kani, dożynkami lub sobótką; z obrzędowości wigilijno-noworocznej łączącej tradycję chrześcijańską z ludowym postrzeganiem rzeczywistości - z gwiżdżów, jasełek czy herodów - oraz teatru amatorskiego popularnego od końca XIX w., a istniejącego do dziś. Osobnymi kategoriami, które mają związek z teatrem kaszubskim, są widowiska pasyjne, rytuały pielgrzymkowe, teatralizowana obrzędowość, inscenizacje historyczne oraz kabarety.

Książka ma charakter popularno-naukowy, oparta jest głównie na literaturze – dotychczasowym dorobku historyków, badaczy dziejów Kaszubów i Pomorza. Obok opracowań monograficznych autor wykorzystał liczny zestaw źródeł, zwłaszcza drukowanych, dotyczących wszystkich okresów naszych dziejów. W odniesieniu do dziejów najnowszych – XIX i XX wiek – są to źródła nie tylko urzędowe, ale też archiwalne wspomnienia i pamiętniki. Nie mniej ważne były także dzieła literackie, nie tylko pisane w języku kaszubskim.

W latach 2014−2019 Instytut Kaszubski, w ramach grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, zrealizował projekt opracowania syntezy dziejów Kaszubów. Nawiązując do koncepcji prof. Gerarda Labudy, przygotowane zostały 3 kolejne tomy w 4 woluminach, tj. ponad 5200 stron niezwykłej opowieści o losie Kaszubów.