Odszedł Aleksander Jutrzenka-Trzebiatowski

Pożegnanie Przednika

22 maja 2019 roku pożegnaliśmy naszego Drëcha śp. Aleksandra Jutrzenkę Trzebiatowskiego – wieloletniego Prezesa gdyńskiego Oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego – legendę w gdyńskim i nie tylko gdyńskim świecie kaszubskim. Pana Aleksandra znałem od blisko dwudziestu lat. Od kiedy pamiętam – mocno wspierał mnie w działalności regionalnej, zresztą pomagał wielu, nie tylko na niwie kaszubskiej, ale w innych aspektach naszego życia. Ostatnią bardzo długą rozmowę odbyliśmy niespełna dwa lata temu. To co wtedy usłyszałem dodało dodatkowej energii i uświadczyło mnie, że to co realizujemy w gdyńskim Oddziale Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego jest dobrą drogą.

Pięknym wyrazem wdzięczności gdyńskich Kaszubów podczas uroczystości pogrzebowych było okrycie trumny Zmarłego dawnym sztandarem Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Gdyni, który przeszło trzydzieści lat temu fundowano i święcono za Jego prezesury. Tej ceremonii dokonaliśmy w kościele, tuż przed rozpoczęciem mszy św. wspólnie z Wojciechem Jutrzenką-Trzebiatowskim – synem, Zdzisławem Zmudą Trzebiatowskim – przewodniczącym Klubu Rodzin Trzebiatowskich oraz Jerzym Miotke – prezesem Kaszubskiego Forum Kultury.

Przed rozpoczęciem mszy św. w kościele pw. Chrystusa Miłosiernego w Gdyni w imieniu gdyńskiego partu, miałem zaszczyt wygłosić słowo o swym wielkim Poprzedniku.

Poniżej zamieszczam treść:

Droga Małżonko Naszego Drëcha Aleksandra, Szanowna Rodzino – Rodzino Trzebiatowskich, Lubòtny Drëchnë ë Drësze – łączący się w tych uroczystościach pożegnania

Zaledwie kilka dni temu, w miesiącu Maryjnym, dotarła do nas smutna wiadomość o śmierci naszego Drëcha – Aleksandra Jutrzenki-Trzebiatowskiego, Prezesa ZKP Gdynia w latach 1986–1992 oraz 2004–2007, jednego z Liderów Klubu Rodzin Trzebiatowskich.

Z perspektywy historii gdyńskiego oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, Wasta Aleksander to jeden z filarów działalności kaszubskiej w Gdyni. Można stwierdzić, że z pewnością nie bylibyśmy w tym miejscu naszej działalności, jako gdyńscy Kaszubi, gdyby nie postać i praca społeczna naszego Drëcha – będącego liderem, a przy tym człowiekiem skromnym i niezwykle ciepłym.

Wokół naszego przednika zawsze byli ludzie, zarówno kiedy był prezesem, wiceprezesem oddziału, ale także, gdy stopniowo wycofywał się z życia publicznego. Czyż nie pamiętamy wianuszka uśmiechniętych ludzi, podczas naszych uroczystości – Srebrnej Tabakiery Abrahama, opłatków i rocznic partu? A wśród tych uśmiechniętych ludzi zawsze On – także uśmiechnięty i zarażający dobrą energią. Na taki szacunek, szczególnie wśród nas – Kaszubów, trzeba sobie ciężko zapracować, a przede wszystkim być autentycznym i bezinteresownym w swej działalności regionalnej, nie goniąc za złudnym poklaskiem, korzyściami materialnymi i politycznymi.

Pamiętacie – ile razy zaczynał rozmowę – jak się czujesz, jak twoje zdrowie? Budził do działania i często działał z perspektywy cienia, będąc mecenasem wielu działań kaszubskich. Wasta Aleksander miał ważną cechę – dostrzegał młodych, a także talenty innych i wspierał je. Przeszło dziesięć lat temu cieszył się, gdy publikowałem jego biogram w II tomie Encyklopedii Gdyni. Nie sądziłem, że ten tekst wykorzystam dekadę później zamieszczając kondolencje na stronie naszego oddziału. W historii kaszubszczyzny w Gdyni kończy się pewna epoka...

Wasta Aleksander – Małżonek, Ojciec, Dziadek, Przyjaciel, Stoczniowiec, Przedsiębiorca, Kaszëba z Wãsorów i kaszëbsczi Dzejôrz z Gdini.

Odnosząc się do arcydzieła literatury kaszubskiej „Żëcé i przigòdë Remùsa” oraz do wielkiego dzieła literatury polskiej „Pana Wołodyjowskiego” nasuwa mi się myślę, że celne skojarzenie, odnoszące się do Drëcha Aleksandra – niewielki wzrostem, a wielki duchem – Môłi Kaszëbsczi Ricerz – herbu Jutrzenka.

Spoczywaj w pokoju – Przedniku

Do ùzdrzeni w mòdri krôjnie.

Mszę św. celebrowali: proboszcz parafii ks. kanonik Wiesław Philipp oraz o. Damian z pobliskiego Klasztoru Franciszkanów na Wzgórzu Św. Maksymiliana. Podczas uroczystości pogrzebowych prezydenta Gdyni reprezentował radny Rady Miasta Gdyni – Zenon Roda oraz delegacja Wydziału Kultury Urzędu Miasta Gdyni. Kondukt żałobny poprowadziły na Cmentarzu Witomińskim poczty sztandarowe: Klubu Rodzin Trzebiatowskich, Zarządu Głównego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego oraz Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Oddziału w Gdyni. Nad trumną zmarłego swe słowa wyrażali członkowie rodziny Trzebiatowskich, przyjaciele oraz w imieniu gdyńskich stoczniowców – Jerzy Miotke.

Andrzej Busler

Aleksander Jutrzenka-Trzebiatowski – urodzony 6 lipca 1933 roku w Węsiorach nieopodal Sulęczyna w rodzinie Wiktora i Antoniny Trzebiatowskich. Był przedstawicielem kaszubskiego rodu szlacheckiego Jutrzenka–Trzebiatowskich, którego gniazdem rodowym jest miejscowość Trzebiatkowy, położona pomiędzy Bytowem a Miastkiem. Po ukończeniu technikum w 1952 roku podjął pracę w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, gdzie pracował do odejścia na emeryturę w 1996 roku. Przeszedł kolejne szczeble zawodowe od ślusarza do kierownika Oddziału Morskiej Obsługi Statków. W 1969 uzyskał tytuł inżyniera Politechniki Gdańskiej na Wydziale Budowy Okrętów Studium Wieczorowego. A. Trzebiatowski od wielu lat związany był z ruchem kaszubskim. W gdyńskim Oddziale Zrzeszenia Kaszubsko Pomorskiego pojawił się w 1981 roku. Pięć lat później został jego prezesem, zapoczątkowując niezwykle aktywny okres w historii tego Oddziału. W krótkim czasie zachęcił w swoim zakładzie pracy kilkudziesięciu stoczniowców do wstąpienia i pracy społecznej w ZKP. Lata prezesury A. Trzebiatowskiego to nawiązanie dobrej współpracy z Zarządem Głównym ZKP, Urzędem Miasta Gdyni oraz wieloma księżmi gdyńskimi. Tylko w ciągu pierwszych trzech lat prezesury A. Trzebiatowskiego, Gdyński Oddział zorganizował 24 imprezy różnego typu. Część z nich na trwałe wpisała się w kalendarz kaszubskiej społeczności Gdyni i jest kontynuowana do dzisiaj. W ówczesnym czasie przygotowano także oprawę 30 kaszubskich mszy świętych. Dalsze lata to kolejne inicjatywy – odsłonięcie tablicy pamiątkowej Leona Roppla w 1986 roku w kościele NSPJ w Gdyni, zainicjowanie zbiórki środków na późniejsze odsłonięcie pamiątkowej tablicy wójta Jana Radtkego w 1989 roku, powołanie Klubu Haftu Kaszubskiego Rozeta oraz ufundowanie sztandaru Oddziału. Na pierwsze lata kierowania Gdyńskim ZKP przypadło bardzo ważne wydarzenie – udział delegacji Gdyńskiego Oddziału we wręczeniu darów w dniu 11 czerwca 1987 roku podczas pielgrzymki papieża Jana Pawła II. Kilkanaście lat późnej w 1999 roku Aleksander Trzebiatowski doświadczył zaszczytu składania Janowi Pawłowi II, darów w imieniu społeczności kaszubskiej podczas mszy świętej na sopockim hipodromie. W czasie kierowania przez A. Trzebiatowskiego Gdyńskim ZKP, w 1992 roku gdyńscy Kaszubi włączyli się w odsłonięcie tablicy upamiętniającej pobyt Ojca Świętego na Skwerze Kościuszki. Funkcję prezesa ZKP Gdynia A. Trzebiatowski pełnił przez dwie kadencję do 1992 roku oraz trzeci raz w latach 2004-2007. W późniejszym czasie przez wiele lat był wiceprezesem. W 2001 roku był współfundatorem pomnika Antoniego Abrahama na placu Kaszubskim. A. Trzebiatowski był także aktywnym członkiem Klubu Rodziny Trzebiatowskich gdzie corocznie włączał się w organizację imponujących zjazdów rodzinnych, na niektóre z nich przybywało około tysiąca przedstawicieli rodu Trzebiatowskich z różnych zakątków świata. Duże zaangażowanie A. Trzebiatowskiego w pracę społeczną zostało uhonorowane przez władze miasta, przyznając mu Medal 70–lecia Gdyni. Zarząd Główny ZKP przyznał A. Trzebiatowskiemu Medal 40–lecia Zrzeszenia Kaszubsko Pomorskiego. Za pracę zawodową w przemyśle stoczniowym został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Rodzimy oddział ZKP uhonorował swego trzykrotnego prezesa Medalem "Srebrna Tabakiera Abrahama" w 2008 roku.

(na podstawie biogramu Andrzeja Buslera z II tomu Encyklopedii Gdyni)

Rocznica 60-lecia ZKP Gdynia w 2016 roku - dawny prezes partu Aleksander Trzebiatowski przyjmujący gratulacje od swych następców: prezesa Andrzeja Buslera i wiceprezes Judyty Śliwińskiej. Fot. Mariusz Pająk

Byli prezesi gdyńskiego Oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego podczas uroczystości 60-lecia Partu w 2016 roku. Od lewej: Aleksander Jutrzenka-Trzebiatowski, Kazimierz Zorn oraz Paweł Śleziński. Fot. Mariusz Pająk