Wyniki wyszukiwania

Farwë Kaszëb

O Uroczystościach Abrahamowych i wystawie o placu Kaszubskim

5 lipca 2020 roku w programie „Farwë Kaszëb” w TVP 3 Gdańsk red. Damroka Kwidzińska przybliżyła temat dotyczący gdyńskich uroczystości związanych z postacią Antoniego Abrahama oraz plenerowej wystawy dotyczącej placu Kaszubskiego. O tych tematach miałem okazję mówić wspólnie z Marcinem Scheibe – pasjonatem historii dawnej Gdyni. Zachęcam wszystkich do odwiedzenia placu Kaszubskiego w Gdyni i obejrzenia tej ciekawej wystawy, która systematycznie powiększa się od trzech lat.

Rocznica 1920–2020

Nasz projekt przy Mściwoja 10!

Późnym wieczorem 22 czerwca, w przededniu rocznicy śmierci Antoniego Abrahama, na historycznej kamienicy kaszubskiej rodziny Ciarów – Henicz przy ul. Mściwoja 10 w Gdyni, został zamontowany baner nawiązujący do rocznicy powrotu do Macierzy na Pomorze 1920–2020. Inicjatorem jest Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Oddział w Gdyni oraz Kaszubskie Forum Kultury. Autorem projektu jest Małgorzata Bądkowska – absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku – właścicielka Księgarni Kaszubsko-Pomorskiej CZEC. Oprócz grafiki, na banerze zamieściliśmy cytat z twórczości Aleksandra Labudy - Droga do morza prowadzi przez serca Kaszubów / Droga do mòrza prowadzy przez serca Kaszëbów.

W północnej stronie Gdyni

Oksywie w programie „Tedë jo” w TVP 3 Gdańsk

14 czerwca 2020 roku w programie „Tedë jo” w TVP3, został wyemitowany materiał o najstarszej części Gdyni – prastarym Oksywiu. Kilka dni wcześniej, miałem okazję spędzenia twórczego popołudnia z ekipą tworzącą wspomniany program: red. Karoliną Raszeją, operatorem Józefem Miszczakiem i dźwiękowcem Pawłem Myszkierem. Wspólnie z ks. proboszczem Kazimierzem Glamą oraz ks. Grzegorzem Milochem mówiliśmy m.in. o kościele pw. Św. Michała Archanioła i średniowiecznej przeszłości Oksywia. Skrót tego materiału ukazał się tego samego dnia w wieczornej „Panoramie” TVP 3 Gdańsk.

Gdyńskie dzielnice

Oksywie

Na Òksëwsci Kãpie - Tam na dole szëmią dunë, z pianą rąbią krôj, a tu w górze płaczą zwònë, na grobów cëchi rôj. Tu kòscółk midzë grobë, jak wdowa wtulił sã, a płôszczã gò żałobę (...). W tak malowniczy sposób opisywał Oksywie w swym wierszu – lider ruchu młokaszubskiego – Aleksander Majkowski na początku XX wieku. Wspominając o historii Gdyni, utarło się powiedzenie „na początku było Oksywie”. Znalazło ono nawet odzwierciedlenie w tytule książki redagowanej przez Józefa Borzyszkowskiego, wydanej w 2004 roku z okazji 750-lecia określenia granic parafii Oksywskiej. Ta obecna dzielnica Gdyni, a dawniej samodzielna osada, to miejsce o niezwykle bogatej historii, sięgającej wiele wieków, przed osiedleniem się Słowian na tym terenie.

Wejherowskie Muzeum

Cenne dary ze spuścizny Wojciecha Kiedrowskiego

W ostatnim czasie miałem okazję przekazać do wejherowskiego muzeum, zbiór prasy z regionu, ukazującej się w latach 1987–2009 pochodzącej ze zbiorów Wojciecha Kiedrowskiego.

Wojciech Kiedrowski, wydawca, regionalista, syn gdyńskiego sędziego z okresu międzywojennego, zamordowanego w Piaśnicy, działacz Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, wieloletni redaktor naczelny miesięcznika „Pomerania”, założyciel wraz z żoną Renatą – Oficyny CZEC, laureat nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury w 2003 roku, był również bacznym obserwatorem zmian społecznych i bieżących problemów nurtujących Kaszubów i Pomorzan. Stąd jego pasja kolekcjonerska. Dar w postaci prasy przekazany ze spuścizny W. Kiedrowskiego obejmuje kilka zakresów tematycznych.

Gdyńscy Kaszubi

Lucjan Hoga – jestem z Wiczlina

Wiczlino jest częścią Gdyni, która w ostatnich latach bardzo mocno się zmienia. Ten proces będzie postępować, według planów rozwoju, zachodnią część miasta ma zamieszkiwać w przyszłości co najmniej kilkadziesiąt tysięcy gdynian. Całkiem nie tak dawno, bo jeszcze w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku, a więc zaledwie trzydzieści parę lat temu, mijając Chwarzno i obwodnicę Trójmiasta zaczynał się inny, spokojniejszy świat – pola obsiane żytem, pasące się krowy, rzadka jednorodzinna zabudowa, niewielki ruch samochodów oraz często słyszany język kaszubski były stałym składnikiem ówczesnego, wiczlińskiego krajobrazu. Stopniowe zmiany zaczęły postępować w końcówce ubiegłego tysiąclecia, by nabrać na sile i dynamice w ostatniej dekadzie. O najstarszych mieszkańcach Wiczlina, historii tego miejsca oraz zmieniającym się świecie dowiaduje się podczas rozmowy z Lucjanem Hogą – rodowitym mieszkańcem tej obecnej dzielnicy Gdyni.

Ważne prace

Kolejna tablica o historii Oksywia

W zeszłym roku wspieraliśmy ważną inicjatywę przygotowując tekst i opracowanie graficzne tablicy informacyjnej przy kościele pw. Św. Archanioła w Gdyni-Oksywiu. To miejsce jest niezwykle ważne dla historii Gdyni i szerzej Kaszub – to obszar dawnego grodziska, a obecnie jednego z najstarszych kościołów na Pomorzu, mającego swe korzenie w XIII wieku. Pobliski cmentarz to „ostatni port” wielu zasłużonych postaci Kaszub.

Wspomnienie Renaty Kiedrowskiej

O naszym przyjacielu

Jednym z najbliższych współpracowników Lecha Bądkowskiego w społeczności kaszubskiej był Wojciech Kiedrowski – wieloletni redaktor naczelny miesięcznika „Pomerania”, wydawca i działacz kaszubsko-pomorski, który odszedł do wieczności w 2011 roku. Przez wiele lat w działalności kaszubskiej wspierała go małżonka – Renata Kiedrowska. W roku 100. rocznicy urodzin Lecha Bądkowskiego, spotykam się w jej kartuskim domu, aby zebrać wspomnienia o tej ciekawej postaci.

100 rocznica urodzin

Uchwała Senatu RP związana z Lechem Bądkowskim

W ostatnim tygodniu otrzymaliśmy list z Kancelarii Senatu RP – a w nim treść uchwały z dnia 12 marca 2020 roku w związku z 100. rocznicą urodzin Lecha Bądkowskiego. Z pewnością inicjatorem tej ważnej przesyłki był senator Kazimierz Kleina. Jako rodzina Lecha Bądkowskiego mieliśmy spotkać się w Warszawie już dzień wcześniej – 11 marca, a senator miał plany żeby nas przyjąć. Ze względu na panującą sytuację związaną z rozprzestrzeniającym się koronawirusem większość gości została odwołana parę dni wcześniej. W ostatnim momencie zrezygnowaliśmy z wyjazdu, była to decyzja trudna, ale z pewnością rozsądna, nie myśląc tylko o sobie.

Rok Lecha Bądkowskiego

Myśli Mędrca z Targu Rybnego

Dziś, 24 lutego 2020 roku mija 36. rocznica śmierci Lecha Bądkowskiego (1920-1984), którego rok obecnie trwa. Jesteśmy już po wielu konferencjach, otwarciach wystaw, promocjach książek i innych przedsięwzięciach przywołujących tę Postać. Śledząc dzieła publicystyczne i literackie Bądkowskiego natrafimy na wiele na wiele ciekawych, uniwersalnych myśli. Poniżej zamieszczam mój wybór.

100. rocznica Zaślubin z Morzem oraz urodziny Gdyni

Żeromski na Kaszubach

W 2020 roku mija setna rocznica przyłączenia Pomorza do Polski. W ostatnim czasie, w prasie i portalach internetowych pojawiło się z tej okazji wiele artykułów. Data: 10 luty nosi w sobie wiele ważnych wydarzeń, najbardziej znane to: Zaślubiny z Morzem w Pucku w 1920 roku, sześć lat później – także 10 lutego, Gdynia uzyskała prawa miejskie, a w 1938 roku, także tego lutowego dnia odszedł do wieczności w gdyńskim szpitalu – Aleksander Majkowski – lider młodokaszubów. W obecnym artykule pragnę przybliżyć postać Stefana Żeromskiego, pochodzącego spoza Pomorza, jednak swą działalnością bardzo mocno związaną z tą ziemią. W 2020 roku mija także okrągła rocznica – sto lat od jego pobytu w północnych stronach. Pomorska kraina, którą odwiedził w 1920 roku, stała się w następnych latach inspiracją w jego twórczości. Odnajdziemy tam sporo tropów gdyńskich i kaszubskich.

Wieczór w Św. Janie

Gdańska inauguracja Roku Lecha Bądkowskiego

31 stycznia 2020 roku w kościele Św. Jana odbyła się inauguracja Roku Lecha Bądkowskiego w Gdańsku. Nadbałtyckie Centrum Kultury przygotowało ciekawy program, nawiązujący do tej zasłużonej Postaci. Uroczystość otworzył krótki film ze zbiorów Europejskiego Centrum Kultury odnoszący się do wydarzeń Sierpnia `80 i udziału Lecha Bądkowskiego jako rzecznika Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego oraz sygnatariusza Porozumień Sierpniowych. Nie bez przyczyny w tym właśnie miejscu, wystąpienia zostały poprzedzone "Pieśnią Gdańskich Polaków" w wykonaniu Chóru Discantus pod batutą dr. Sławomira Bronka. Przewodnikiem i narratorem podczas uroczystości był prezes Instytutu Kaszubskiego – prof. dr hab. Cezary Obracht-Prondzyński.

Gdańska uroczystość

Tramwaj im. Lecha Bądkowskiego

30 stycznia 2020 roku, miałem okazję uczestniczyć w Gdańsku w uroczystości nadania imienia Lecha Bądkowskiego jednemu z nowych tramwajów (Pesa Jazz Duo o numerze bocznym 1059). Była to kolejna, tym razem gdańska odsłona związana z obchodami 100. rocznicy urodzin Lecha Bądkowskiego. Uroczystość odbyła się na przystanku tramwajowym przy ul. 3 maja, nieopodal gmachu Urzędu Miejskiego w Gdańsku. Uczestniczyli w niej prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz, wiceprezydent Piotr Borawski, Maciej Lisicki – prezes Spółki Gdańskie Autobusy i Tramwaje, gdańscy radni, członkowie Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego i Klubu Studenckiego "Pomorania" oraz rodzina patrona na czele z jego córką – Sławiną Kosmulską.

Rok Lecha Bądkowskiego w Gdańsku

Książka o ojcu

W styczniu obchodzimy setną rocznicę urodzin Lecha Bądkowskiego – pisarza, żołnierza i obywatela, jak głosi jego epitafium na gdańskim cmentarzu Srebrzysko. W końcu 2019 roku Rada Miasta Gdańska przyjęła uchwałę o ustanowieniu roku 2020 – Rokiem Lecha Bądkowskiego, podkreślając zasługi tego honorowego obywatela stołecznego pomorskiego miasta.

W różnych częściach Pomorza zaplanowano już różnego typu przedsięwzięcia związane z tym ciekawym i zasłużonym człowiekiem. W ostatnich latach ukazało się kilka książek poświęconych Lechowi Bądkowskiemu, a niektóre z jego publikacji doczekały się wznowień. Zaprezentowano kilka wystaw, mogliśmy też uczestniczyć w wielu konferencjach i spotkaniach dotyczących tej postaci. Większość tych wydarzeń działa się w roku 2009, który Rada Naczelna ZKP ustanowiła Rokiem Lecha Bądkowskiego. Poza tym okresem przedsięwzięć upamiętniających tego wielkiego człowieka, jego wykraczające daleko w przyszłość myślenie i idee kaszubsko-pomorskie, było już o wiele mniej, organizowała je zazwyczaj rodzina oraz niewielka grupa osób.

Ważna rocznica

Gdynia – Lechowi Bądkowskiemu

24 stycznia 2020 roku minęła setna rocznica urodzin Lecha Bądkowskiego (1920–1984) – żołnierza Września, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, cichociemnego, działacza kaszubsko-pomorskiego, współzałożyciela Zrzeszenia Kaszubskiego w 1956 roku, publicysty, pisarza, rzecznika "Solidarności" i sygnatariusza Porozumień Sierpniowych oraz orędownika Polski samorządnej. Jego życiorys mógłby z pewnością posłużyć jako materiał filmu sensacyjnego. Dla nas, Kaszubów i szerzej Pomorzan to jedna z najważniejszych postaci ruchu kaszubsko-pomorskiego II połowy XX wieku, jeden z głównych ideologów tego nurtu. Lech Bądkowski pozostawił po sobie bardzo wiele dokonań, zarówno tych materialnych jak i funkcjonujących w sferze idei i ducha. Te drugie z pewnością są ważniejsze, bo stanowią inspirację do działania kolejnych pokoleń.

Król Kaszubów

Wolność ducha, serca i umysłu – rzecz o Ks. Hilarym Jastaku

17 stycznia w kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni została odprawiona msza św. intencji Ks. Prałata Hilarego Jastaka w 20. rocznicę Jego śmierci. Poprzedzono ją złożeniem kwiatów pod pomnikiem Króla Kaszubów, który usytuowany jest w pobliżu parafii. W mszy św. uczestniczyło wielu parafian oraz wszystkich tych, którzy z racji wielowymiarowej działalności Ks. Jastaka, mieli z Nim okazję współpracować i budować wspólne kontakty – żołnierzy Armii Krajowej i Szarych Szeregów, członków gdyńskiego oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, gdyńskich zakładów pracy skupionych wokół NSZZ "Solidarność", dawnej Scholi, Fundacji Pomorskiej Inicjatywy Historycznej oraz przedstawicieli władz centralnych i samorządowych. Mszę św. celebrował proboszcz ks. Jacek Bramorski, który w swym kazaniu zawarł pewną syntezę działalności Ks. Jastaka. Po mszy św., w Kaplicy Św. Jana odsłonięto również miejsce pamięci poświęcone Księdzu Prałatowi, a następnie złożono kwiaty i wspólnie modlono się przy znajdującym się na terenie parafii grobie Kapelana.

Kaszubski biskup

Ks. Konstantyn Dominik – nadzwyczajna zwyczajność

Konstantyn Dominik urodził się 7 listopada 1870 roku w Gnieżdżewie (teren ówczesnych Prus Zachodnich, obecnie powiat pucki) w parafii swarzewskiej. Jego ojciec Michał był rolnikiem i jednocześnie piastował urząd sołtysa w Gnieżdżewie. Matka Anna, z domu Derc, zmarła, gdy jej syn miał dwa lata. Po śmierci żony, ojciec Konstantyna ożenił się z jej siostrą Marcjanną. W rodzinie Dominików na świat przyszło dwanaścioro dzieci.

Ponad życie, ponad śmierć, ponad siebie samych

66 Kaszubski Pułk Piechoty i mjr Leon Kowalski

19 października 2019 roku w Gdyni odbyła się uroczystość odsłonięcia nazwy Placu im. 66 Pułku Kaszubskiego. Jest to pewne podsumowanie działań w Gdyni związanych z tą legendarną formacją wojskową. Działania te trwają blisko dekadę i polegają na przywróceniu pamięci o dzielnych żołnierzach 66 Kaszubskiego Pułku Piechoty im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, która była niszczona w czasach PRL-u. Nie działo się to bez przyczyny. Pamięć o marszałku Józefie Piłsudskim zacierano w tym czasie, często graniczyło to z absurdem. Pojawiający się w nazwie Pułku – przymiotnik "kaszubski", także z pewnością nie wzbudzał zachwytu ówczesnych władz, które starały się sprowadzić wszystko co kaszubskie do rangi przaśnego folkloru, ograniczając inne, ważne dziedziny.

Plac Kaszubski w dawnej fotografii

Piękna wystawa i gdyńskie "kwiatki"

Serdecznie zapraszam do obejrzenia drugiej części wystawy Serce Gdyni ‒ plac Kaszubski i jego mieszkańcy w dawnej fotografii. Jest to kontynuacja projektu zapoczątkowanego w 2018 roku. Wówczas, dzięki pasji Marcina Scheibe – prawnuka Jakuba i Elżbiety, którzy zostali uwiecznieni na popularnej ławeczce Kaszubów na placu Kaszubskim w Gdyni powstała wspomniana wystawa. Gdyński miłośnik historii, od wielu lat kolekcjonuje zdjęcia, pocztówki i inne dokumenty związane z placem Kaszubskim i jego okolicami, które udostępnia w internecie na stronie związanej z sercem dawnej Gdyni. Dużą wartością jest to, że Marcin Scheibe nawiązał wiele kontaktów z potomkami rodzin zamieszkującymi dawniej oraz obecnie w tym miejscu, integrując to środowisko.